Topkapı Sarayı Müzesi Yıldız Porselenleri Cinius Yayınları

Osmanlı İmparatorluğu`nun son dönemlerinde kurulmuş olan `Yıldız Çini Fabrika-i Hümayunu` ülkede kurulan ilk sanayi kuruluşlarından birisi olması nedeni ile son derece büyük bir önem arz etmektedir. 

18. yüzyılda Osmanlı`da kurulan ilk porselen fabrikası olma özelliğini taşıyan bu işletme 19. yüzyılda Sultan II. Abdülhamid (1876-1909) himayesinde bizzat onun denetim ve gözetimi altında kurulmuştur. Dünya üzerinde her dönemde yaşanmış olan hanedanların porselen sektörü ile olan bu yakın ilişkileri, asiller tarafından porselene verilen değerin önemli bir göstergesidir.

Fabrikanın ilk yıllarına ait üretimlerinde, Avrupa`nın önde gelen porselen fabrikalarının teknik ve sanatsal anlamda etkilerinin oldukça yoğun olduğu görülse de, üretim kısa süre içerisinde özgün kimliğine kavuşmuş ve bugün pek çok müzede ve çok değerli özel koleksiyonlarda saygın yerini almış olan şaheser nitelikte eserler üretilmiştir.

Yıldız Porselenlere ait en büyük koleksiyon Topkapı Sarayı Müzesi Koleksiyonudur. Koleksiyonda, Türk resim sanatının en değerli üstatları Halid Naci, Mesrur İzzet, Şeker Ahmed Paşa, Fausto Zonaro gibi sanatçıların eserleri bulunmaktadır. 

İlk yirmi yılında kesintisiz ve nadide eserler üreten fabrika, ne yazık ki ülkenin içinde bulunduğu siyasal sorunlar nedeniyle zorlu birçok dönemden geçmiş, ilk siyasal bunalımını 1909 yılında II. Abdülhamid`in tahttan indirilmesiyle yaşamıştır. Bu dönemde üretim durdurulmuş ve fabrika daha sonra Müze-i Hümayun Müdürlüğü`ne bağlanmıştır. 1911 yılında tekrar üretime geçirilen fabrika, Birinci Dünya Savaşı`nın (1914-1918) başlaması ile tekrar kapatılmış, bir süre sonra telefon ve telgraf izolatörleri üretimi için eski ustalar bir araya getirilerek porselen fincanların üretimi yapılmış ancak, 1920 yılında İstanbul`un işgali ile başlayan Osmanlı İmparatorluğu`nun son günlerinde fabrikanın üretimleri yine durdurulmuştur. 

1957`de fabrikanın yeniden açılması için girişimler başlamış, restorasyonu ve yeniden işletilmesi amacıyla 1959`da Sümerbank`a devredilmiş ve fabrikanın ismi Sümerbank Yıldız Porselen Sanayi-i Müessesesi olarak değiştirilmiştir. Fabrika 1961`de, Yıldız Çini ve Porselen Sarayı Müessesesi adını almış 1994`te TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı`na devredilmiştir. Bir hanedanlık kuruluşu olan ve günümüz porselen sektörünün de öncüsü kabul edilen fabrikanın üretimi halen devam etmektedir.