Sözlü Gelenekte Yaşayan Battal Gazi Akçağ Yayınları

Sözlü Gelenekte Yaşayan Battal Gazi Akçağ Yayınları

Milletler tarihinde, o milletin; meydana gelişi, tarihî gelişmesi, ta-biatüstü inançlarına bağlı değişik efsaneleri, destanları, yazılı ve sözlü kaynakları vardır. Bütün bunlar, o toplumun kültür mirasıdır. Insanın görevi; bu kültür mirasını öğrenmek, yaşatmak ve sonraki kuşaklara aktarmaktır. Elinizdeki bu kitap, tarihî gerçekleri bir menkıbe havasında ve efsane güzelliğinde işleyerek okurlarına sunmuştur. Destanda, Vİİ. yüzyıldaki olaylar yer almakla birlikte; bunları bir tarih değil, tarihin tesiriyle meydana gelen millî görüş ve düşünüşün halk dili ile ifadesi olarak değerlendirmek lâzımdır. Bunun içindir ki tarihin esası olan kronoloji burada mevcut değildir. Bu destan, kültür mirasımız bakımından önemli bir kompozisyondur. Zira, eserin dinî-kahramanlık anlatımı, Rum diyarını ele geçirmek için büyük bir inançla mücâdele veren gazileri ebedîleştirdiği gibi; Anadolu'da teşekkül eden destan zincirinin ilk halkası olması ve diğer Anadolu destanları olan Danişmendnâme ve Saltuknâ-me'ye kaynaklık etmesi bakımından da büyük önem taşımaktadır. Destanın; manzum ve mensur (yazma, matbu) varyantlarının dışında halk muhayyilesinde geniş yer alması, Ozan-Baksı geleneğinin sürekliliğini göstermektedir. Destan kahramanı Battal Gâzi'yi Anadolu serhatlerinde Islâmiyet için canla-başla mücâdele veren Türk gazileri arasında doğmuş bir destanın menkıbevî kahramanı olarak saymaktayız. Menkıbe, tamamen Islâm ruhuna bürünmüş ve onunla şekillenmiş Anadolu Türklerinin destanıdır. Vİİ. ve İX. yüzyılın özelliği olarak, Islâm dininin tesiriyle, Hıristiyan dininin mensubu Rumlara karşı girişilen mücâdeleler mefkûrevî bir durum almıştır. Halk muhayyilesi Battal Gâzi'yi bu sebeple Hz. Muhammed sülalesinden gelmiş olarak kabul etmiş ve ona "Seyyid" sıfatını eklemiştir.