Siyasi Partiler Modern Demokrasideki Oligarşik Eğilimlerin Sosyolojik İncelemesi Robert Michels İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları

Siyasi Partiler Modern Demokrasideki Oligarşik Eğilimlerin Sosyolojik İncelemesi Robert Michels İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları

“Seçilmişlerin seçmenler, vekillerin vekâlet verenler, delegelerin delege edenler üzerinde egemenlik kurmasını sağlayan örgütün ta kendisidir. Örgütten bahsetmek, esasen oligarşiden bahsetmektir.”

Siyasi partiler, sendikalar ve kooperatiflerin güç yapılarını analiz eden bu çalışmada Michels, tüm örgütlerin, hatta teoride eşitliğe ve demokrasiye bağlı olan tüm yapıların esasen küçük bir grubun hâkimiyetindeki oligarşiler olduğunu ifade eder. “Oligarşinin tunç kanunu” olarak adlandırdığı bu olgunun, herhangi bir demokratik örgüt içinde kaçınılmaz şekilde geliştiğini açıklar. Michels’in demokrasi ile sosyal örgütlenmelerin uyumsuzluğu üzerine kurduğu bu tezde, bu durum örgütlerin zayıflığından değil, liderliğin, kitlelerin ve siyasi mücadelenin doğasıyla şekillenen sosyal sistemin karmaşıklığından kaynaklanır. Siyasi Partiler aynı zamanda, parti ve sendikaların gelişmişliğiyle orantılı olarak ilkesel hedeflerinin nasıl dönüştüğüne ve bu hedeflerin nasıl kaybedildiğine dair ilk sistematik analizi sunar. Michels’in demokrasinin karşılaştığı çetin engellere ilişkin yüzyılı aşkın bir süre önce ortaya koyduğu iddialar güncelliğini korumakta, parti içi ve sendika içi demokrasi üzerine yapılan araştırmalar eserin temel hipotezlerini sorgulamaya devam etmektedir. İmre Sipahi’nin özenli çevirisiyle hazırlanan bu kitapta, Seymour Martin Lipset’in İngilizce baskı için yazdığı Giriş ve İmre Sipahi ve Toker Dereli’nin Türkçe baskı için kaleme aldıkları Türkçe Baskıya Giriş bölümleri de ayrıca yer almaktadır.

Robert Michels: Alman-Flaman-Fransız kökenli bir soylu burjuva aileye mensup olan Köln doğumlu siyasal sosyolog Prof. Dr. Robert Michels, Berlin’de Fransız Kraliyet Koleji’nde, Eisenach Lisesi’nde, Paris (Sorbonne), Münih ve Leipzig Üniversiteleri’nde öğrenim görmüş, 1900 yılında Halle Üniversitesi’nde tarih doktorasını tamamlamıştır. Henüz gençken Alman Sosyalist Partisi’ne katılmış ve sosyalist görüşleri nedeniyle Almanya’daki akademik kariyeri kısıtlanmıştır. 1907’de sosyalist partiden ayrılan ve İtalya’ya yerleşen Michels, 1913 yılında İtalyan vatandaşı olmuş, Turin Üniversitesi’nde iktisat, siyaset bilimi ve sosyoloji dersleri vermiştir. 1915-26 yıllarında İsviçre’deki Basel Üniversitesi’nde iktisat profesörlüğü yapmıştır. 1927’de aldığı davet üzerine Amerika’ya giderek Chicago Üniversitesi’nde ve Massachusetts Siyaset Enstitüsü’nde siyasal sosyoloji ve iktisat dersleri vermiştir. Benito Mussolini iktidara geldiğinde İtalya’ya dönmüş ve ömrünün geri kalanını Perugia Üniversitesi’nde İktisat ve Doktrinler Tarihi Profesörü olarak geçirmiştir. İtalya’da eserlerini Roberto Michels ismiyle yazmış ve bu isimle tanınmıştır. Öğrencisi ve dostu olduğu Max Weber ile beraber akademik dergi Sosyal Bilim ve Sosyal Siyaset Arşivi’nin (Archiv für Sozialwissenschaft und Sozialpolitik) editörlüğünü yapmıştır. Yaşamı boyunca otuza yakın kitap ve yedi yüzden fazla makale yayımlamıştır. Siyasi Partiler eseriyle dünya çapında üne kavuşmuştur.