Niyazii Mısri Divanı Kenan Erdoğan Akçağ Kitabevi

ARKA KAPAK:
Daha şiirlerinin en başında,
Ey gönül gel gayrıdan geç aşka eyle iktidâ
diyerek gönlünü ve okuyucusunu aşka çağıran Niyazi-i Mısrî, şüphesiz ki Türk
tasavvuf edebiyatının en çok okunan, dinlenen, Divan’ı âşıkların elinden/dilinden
düşmeyen şairlerinden biridir. Tıpkı üstadı Yunus Emre gibi İlâhî aşkla coşan,
dolup taşan Niyazî’nin şiirlerinde coşku, lirizm ve âhengin zirvede olduğu da
bilinen bir husustur. Zaten bu yüzden de birçok ilahisi bestelenmiş, yüzyıllar boyu
insanımızın dilinden düşmemiştir. Ayrıca Türk edebiyatında şiirlerine en fazla şerh
yazılan şairlerden biridir.
Niyâzî-i Mısrî; 1618 yılında Malatya’da gözlerini açtığı bu fânî hayata, maceralı bir
hayat sürdükten sonra 1694 yılında, Limni’de veda etmiştir. Malatya, Diyarbakır,
Mardin gibi çeşitli Anadolu vilayetlerinde ve Mısır’da tahsil gören Niyâzî, devrin
ünlü mutasavvıflarından Elmalılı Ümmî Sinan’ın talebe ve halifelerindendir.
Bursa’da dergâhını kurup ateşli vaazları ve eserleriyle halka rehberlik etmiş,
talebe yetiştirmiş olan şair, dönemin karışık ortamında Limni’ye sürülmüş ve
orada vefat etmiştir. Kabri hâlâ buradadır.
Niyâzî-i Mısrî kendi tabiriyle; gönlü pâre pâre olsa da sevgilinin cemâline bakıp
dost dost diye çağıran; mescitte, meyhanede, hanede, viranede, Kabe’de, hatta
puthanede dostu arayan; dünya gamından geçip, yokluğa kanat açıp, şevk ile her
dem uçup dost dost diye zikreden; ten kafesi parçalanıncaya, sesi kesilinceye
kadar dostu anmaktan vaz geçmeyen, toplumsal hafızamıza, gönlümüze ve

kulağımıza pek çok güzel sözünü nakşetmiş bir büyük insandır.
Kimi zaman bize “Derman arardım derdime derdim bana derman imiş” dizesiyle
hakiki derdi ve dermanı hatırlatan, kimi zaman “Ben sanurdum âlem içre bana hiç
yâr kalmadı/Ben beni terk eyledüm gördüm ki ağyâr kalmadı” mısralarında olduğu
gibi hakiki yâri işaret eden, kimi zaman da “Hakk’ı seven âşıklarun eğlencesi
tevhîd olur” dizesindeki gibi tevhidin zevkini dile getiren Niyâzî daha birçok güzel
şiiriyle bizi aşkın, sevgilinin, şiirin ufuklarında dolaştırmaktadır.
Cân yine bülbül oldı hâr açılup gül oldı/Göz kulak oldı hep bir her ne ki var ol oldı
*
Tende cânum cânda cânânumdur Allâh hû diyen/Dilde sırrum sırda sübhânumdur
Allâh hû diyen
Dest-i kudretle yazılmış yüzine âyât-ı Hak/Gönlümüñ tahtında sultânumdur Allâh
hû diyen
Giceler tâ subh olınca inledür bu derd beni/Derdimün içinde dermânumdur Allâh
hû diyen
Yire göge sığmayan bir mü’minün kalbindedür/Katremün içinde ummânumdur
Allâh hû diyen