Nitel Araştırma Aynur Çetinkaya Gazi Kitabevi

Nitel Araştırma Aynur Çetinkaya Gazi Kitabevi

Hemşirelik; bireyi anlayan bütün sıkıntılarını yüzünden okuyan, konforunu sağlayan, emin ellerde olduğunu hissettiren, onaylayan bir çift göz, güvenilir yardım edici eller, iyileşmek ve iyi hissetmek için gerekli koşullardır. Birey, aile ve toplumun sağlığının sürdürülmesi ve geliştirilmesinde bütüncül bakım veren bir meslek olan hemşirelik, aynı zamanda bir yardım etme sanatıdır. Çünkü hemşire sadece davranmaz, düşünür ve hisseder. Estetik boyutu ile insanın essiz doğası üzerine odaklanan hemşirelik; hisler, duygular, istekler, bilgiler ve gereksinimlerin tamamını dikkate almalıdır. Hemşire, günlük uygulamalarında bir sanat olarak hemşireliğin özünü oluşturan temel işlevleri keşfetmeli ve benimsemelidir. Tam da bu noktada keşfetmek kavramı nitel yaklaşımın odak noktasıdır.

 Kendini gerçekleştirmenin insanın en üst hedefi olduğunu belirten ve hümanist psikolojinin kurucusu kabul edilen Abraham Maslow hayatının son yıllarında; insanın doruk deneyimler yoluyla, daha büyük bir bütünlük içerisinde benliğinin ötesine geçerek kendini aşabileceğinden (self-transandance) söz etmiştir. Dolayısıyla manevi donanımlara sahip insanın inanç, değer, düşünce ve davranışlarını içinde şekillendiği toplumsal ve kültürel boyutu dikkate almadan, anlamaya ve açıklamaya çalışmak doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Anlamayı ve yorumlamayı kolaylaştıran nitel yöntem, esnek yapısı gereği araştırmacıya derinlemesine keşif yapma olanağı sağlamaktadır.

İnsan odaklı çalışan hemşirelik, aile ve toplum odaklı çalışan halk sağlığı hemşireleri, bireyi ve toplumu anlama ve değiştirme noktasında, kendisinin felsefi varsayımlarının ve inanışlarının farkında olması kaçınılmazdır. Araştırmacıların beraberinde getirdikleri özgeçmişleri,kendileri ve başkaları hakkındaki düşünceleri, etnik ve politik konulara bakış açıları hangi araştırma paradigmasına yöneleceklerin de ipuçlarını vermektedir.

 Nitel araştırmaların bağlam ve süreci, yaşanan deneyime duyarlıdır ve insan davranışlarına odaklıdır. İnsana odaklanan hemşirelik için de, davranışların deneyimlerin çözümlenmesi için nitel araştırmaya ihtiyaç vardır. Bu nedenle son yıllarda özellikle sağlık ve sosyal alan araştırmalarında nitel yaklaşımlara gösterilen ilgi giderek artmaktadır. Herhangi bir araştırma paradigmasının, diğerine göre tercih edilmesi her şeyden önce araştırma konusunun doğası ve araştırmacının felsefi duruşuyla ilgilidir. Araştırmanın nitel ya da nicel olup olmayacağına karar vermeden önce, neyin araştırılacağının detaylı bir biçimde düşünülmesi ve buna bağlı olarak da nasıl araştırılacağına karar verilmesi gerekmektedir.

 Nitel araştırma, mecazi anlamda farklı renk ve dokuya sahip incecik iplik ve çeşitli malzemelerin karışımından oluşan grift bir kumaşa benzer. Bu kumaş kolay ve basit bir şekilde açıklanamaz olsa da, bu kitabın; insanı anlama ve açıklama ihtiyacı duyan öğrencilerime ve meslektaşlarıma, olay ve olgulara bakarken alışılagelmişin dışında farklı bir bakış açısı kazandırması, araştırma paradigmalarını tanıtması, nitel veri toplama yöntemleri hakkında bilgi vermesi, alanda üretilmiş nitel araştırma örnekleriyle bu yönteme ilgi duyan hemşire araştırmacılara yol göstereceği inancındayım. Sağlıklı/hasta bireylerden, içinde bulunduğu toplumu, çok katmanlı sosyal yapıları, bunlarla olan etkileşimini anlamadan, olumlu sağlık davranış değişikliği geliştirmesini beklemek mümkün değildir. Hemşireliğin varoluş nedeni, en basit haliyle bireylerde acıyı ve ağrıyı dindirme ve olumlu sağlık davranışları kazandırarak insan yaşamını uzatma noktasına indirgendiğinde; tamda bu noktada nitel araştırma yaklaşımının,

hedefe ulaşmayı kolaylaştıracağını düşünmekteyim.

 Elinizdeki bu kitabın bugün bu hale gelmesinin ardında uzun bir hikâye, yaşanmış çok sayıda zorluk mevcuttur. Yaşam bir bütün halinde tüm güzellik ve zorluklarıyla birlikte yaşanmaktadır. Düşünme ve yazma eylem