Matbuat Hatıralarım İş Bankası Kültür Yayınları

Türk basın tarihinin en uzun ömürlü, en etkili süreli yayınlarından biri: Servet-i Fünun... Ve daha küçük yaşta ziyaret ettiği bir matbaada kaderini tayin etmiş kurucusu: Ahmet İhsan Tokgöz. Edebiyat merakını giderebilmek için basılı Osmanlıca eserleri tükettikten sonra, Ermeni harfli Türkçe de öğrenerek okumayı sürdüren bir edebiyat tutkunu... Jules Verne`i Türkçe`ye ilk kazandıran çevirmen... Babıâli`de tecrübe edindikten sonra1891`de kurduğu Servet-i Fünun ile genç edebiyatçıların önünü açarak, çağımız Türk edebiyatının temellerini atan aydın bir girişimci... Edebiyat-ı Cedide ve Fecr-i Âti`nin hamisi... Modern Türk basınının kuruluş döneminde yarım yüzyılı aşkın süreyle yayın dünyasının merkezinde olmuş, Abdülhamid sansüründen 1908`in özgürlükçülüğüne farklı dönemlerde, farklı hükümetlerle çalışmayı ve bütün çalkantılara, savaşlara, yolsuzluklara rağmen ayakta kalmayı başarmış bir basın ustası...Tokgöz`ün 1928`de kaleme almaya başladığı ve 1888-1914 dönemi basınına ilk elden tanıklıklarla örülü anıları, yakın tarihimizin basın, edebiyat, kültür ve siyaset dünyasına kendine özgü bir pencere açıyor...Ahmet İhsan Tokgöz (1868-1942) Erzurum`da doğdu. İlk ve orta öğrenimini İşkodra ve Şam`da tamamladı. 1887`de Mekteb-i Mülkiye`den mezun oldu. Daha okul yıllarında edebiyatla ilgilenmeye başladı ve Fransızcadan, özellikle de Jules Verne`den çeviriler yaptı. Mülkiye`yi bitirdiği yıl Umran adlı on beş günlük bir dergi çıkardı. Hariciye Nezareti Tercüme Kalemi`nde ve Tophane Müşirliği`nde çevirmen olarak çalıştı. Aynı zamanda 1888`de Tophane Müşirliği`den ayrılarak Âlem Matbaası`na ortak oldu. 27 Mart 1891`de haftalık Servet-i Fünun dergisini yayımlamaya başladı. 1907`de ortaklarının ayrılmasıyla Amet ihzsan Matbaası adına alan şirketi, 1911`de yeni ortakıların katılmasıyla Ahmet İhsan ve Şürekâsı Matbaası`na dönüştü. 1907de İttihat ve Terakki Cemiyeti`ne girdi. II. Meşrutiyet`in ardından Servet-i Fünun`u tekrar haftalık çıkarmaya başladı. Aynı yıl Ticaret Mekteb-i Alisi`nde vermeye başladığı iktisadi coğrafya derslerini 1915`e kadar sürdürdü. 1912`de on dört ay Beyoğlu belediye reisliği yaptı. 1917`de Frasnızca Le Soir`i çıkarmaya başladı. Mütareke döneminde yayına ara verdi Servet-i Fünun`u 1924`te tekrar kurdu; 1929`da adını Uyanış`a çevirdi. 1931`de Ordu`dan milletvekili seçildi ve vefatına kadar bu görevini ve dergiyi çıkarmayı sürdürdü. Ahmet ihsan`ın pek çok çevirisinin yanı sıra yayımladığı kitapları arasında, Avrupa İzlenimlerini anlattığı Avrupa`da Neler Gördüm? (1891), Tuna`da bir Hafta (1911) ve Tirol Cephesi`nden Ateş Hattına (1917) kitapları ile Ülfet (1891), Haver (1892) ve Haroşa en tanınnanlarıdır.