Kılıçlar Uyuduğunda Muhammed Salih Omca Yayınları

Kılıçlar Uyuduğunda Muhammed Salih Omca Yayınları

GÖĞE SIÇRAYABİLEN BİR OZAN

Türkiye’de, öteden beri, kökenleri, kültürleri, dilleri, bizden çok

ayrı birçok ülkenin edebiyatıyla, sanatıyla yakından ilgileniriz. Bu,

kuşkusuz, olumlu ve gerekli bir ilgidir. O arada Rus edebiyatını, sanatını

da yakından tanırız.

Ama eski Sovyetler Birliği’ndeki Türkler’in kültür yaşamına,

edebiyatına, sanatına yüzyıllarca uzak kalmışız. Dil bağımız bile büyük

ölçüde kopmuş, ortak tarihimiz geçmişin karanlığına gömülmüş,

Batı’yla Doğu’yu uzun yıllar ayıran «Demir Perde»den «Berlin Duvarı

»ndan da daha kalın bir duvarı kendi aramıza kendi ellerimizle

örmüşüz. Şimdi o duvarı yıkma zamanıdır, değişik ülkelere dağılmış

Türkler arasında kültür bağlarını yeniden canlandırma zamanıdır.

Buna öncülük görevi yazarlara, sanatçılara, özellikle de ozanlara düşer.

Çünkü, bir düşünürün dediği gibi, «şiir insanlığın ana dilidir».

Üstelik Türkler için şiir, başta gelen düşünme, algılama ve anlatma

aracıdır. O nedenle Türklerde halk şiiri çok gelişmiştir.

Orta Asya’dan, Kafkaslar’dan Anadolu’ya, Anadolu’dan Balkanlar’a

kadar uzanan bölgedeki Türklerin, Allah korkusuna değil,

Allah sevgisine dayanan ve bu sevgiyi insana da yansıtan aydınlık,

hoşgörülü ve birleştirici İslam tasavvufuna en büyük katkı da halk

ozanlarından gelmiştir. Onun için değişik ülkelere dağılmış Türkler
arasındaki kültür bağını ve dayanışmayı güçlendirmenin belki de ilk
adımı, biribirinin şiirini tanımak olabilir.

Değerli Özbek şairi Muhammed Salih’in şiirlerinin Türkiye Türkçesinde

yayınlanmasını bu açıdan sevinçle karşılıyorum.

Batı’da politikacı ozanlara pek rastlanmaz; ama Doğu’da, özellikle

de Türk ülkelerinde, politikacılar, devlet adamları, hükümdarlar

arasından pek çok büyük ozan da çıkmıştır. Örneğin Osmanlı padişahları

arasında değerli ozanlar vardır. Hataî mahlasıyla yazan, Şah

İsmail de, hükümdarlığının yanı sıra, büyük bir ozandı.

Özbek Ozanı Muhammed Salih, Türk politikacı ozanlarının çağımızdaki

üstün bir örneğidir. Muhammed Salih, hem Özbek Türkleri’nin

önemli bir ozanı, hem de Özbekistan’ın ana muhalefet partisi

olan Erk Partisinin genel başkanıdır. Muhammed Salih, şiirlerini

baskı dönemlerinde yazmıştır. Bugün de Özbekistan’da baskı ortamı

bir ölçüde sürmektedir. Fakat usta ozanların şiir dili, en ağır baskılar

altında bile özgürlük ışığını yanar tutabilir. Muhammed Salih de değişik

baskı rejimleri altında özgürlük ışığını şiir dilinde yanar tutmayı

başarmış bir ozandır.

Bir politikacı olarak Muhammed Salih ve onunla birlikte Özbekistan’da

demokratikleşme hareketine öncülük eden arkadaşları bugün

hâlâ, bir bakıma, yerden yere vuruluyorlar. Ama Muhammed Salih,

bu baskılara, kendi şiir dilinde, «Eğer hiç kimse beni yere vurmasaydı,

Göğe nasıl sıçrayabilirdim?», diye meydan okuyabilen bir politikacı

ozandır. Ozan olarak o zaten göğe sıçramıştır; inanıyorum ki,

önderlik ettiği demokrasi ve özgürlük hareketinin de göğe sıçrayacağı

günler yakındır.

Bülent ECEVİT

Ekim 1994