İstiklal Harbinde Yararlı ve Zararlı Cemiyetler Atatürk Araştırma Merkezi

Ulusal Bağımsızlık Savaşı henüz başlamadan önce Anadolu ve Rumeli`de İmparatorluk içindeki çeşitli unsurların cemiyetler kurarak kendilerine bir yol çizdikleri görülmekteydi. Azınlıklar cemiyetler kurarak kendilerine yurdumuzdan toprak kopararak, bizi parçalamak isterken, Osmanlı döneminde sayıları çok artmış olan yetişkin pek çok aydın II. Meşrutiyet döneminden beri artık söylenegelen Türkiye sözcüğü etrafında toplanarak, hem azınlıklara, hem de işgalcilere karşı koymak amacıyla cemiyetler kurmaya başlamışlardı.

Kurulan cemiyetlerin içinde zararlı faaliyetler gösterenler de vardı. Bunların içinde yüzyıllardır Padişaha bağlı kalmış ortaya çıkan olayları kavrayamayan insanlar mevcut olduğu gibi manda tarafları da vardı. Ayrıca, İstanbul`da padişaha`a yakın olmak, Meclis`e girebilmek için çalışan cemiyetler de kurulmuştu. Mustafa Kemal Paşa bütün bu cemiyetleri vatan savunması etrafında toplamayı başaracaktır.

Mustafa Kemal Paşa, Samsuna çıktıktan itibaren yararlı cemiyetlerle haberleşmeye, onlara işgali kınayan mitingler yapmaları, telgraflar çekmeleri konularında beyannameler göndermişti. Sivas Kongresinde ve sonrasında bütün cemiyetler tek bir cemiyet haline getirildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi kurulduğunda ise artık cemiyetlere ihtiyaç kalmamıştı.