Hukuk Politikası Ali Şafak Balı Astana Yayınları

Hukuk Politikası Ali Şafak Balı Astana Yayınları

ÖNSÖZ

"Bir devletin yıkılışından önce yasaları çoğalır" Tacitus "Ahlakın olmadığı yerde yasa bir şey yapamaz" Napoleon "Kötü yasalar zulmün en berbat şeklidir” Edmund Burke "En iyi yasalar; en az ve öz, en genel olanlardır” Montaigne "Bir memlekette ne kadar çok yasa ve nizam varsa, o kadar da çok hırsız ve hayduta rastlanır” Lao Tzu Hukuk ile medeniyet ve kültürleri arasında ahenk kuramayan cemiyetler bedbahttırlar" F. Rıfkı Atay

Hukuk politikası, en geniş anlamda hukuk yapım süreçlerinin rasyonelliğine ve bununla birlikte bilim dışılığına işaret etmek üzere başvurulan bir kavram olması dışında, kendisini oluşturan kelimelerin etimolojik anlamları çerçevesinde, bu ikisinin karşılıklı konumlandırılışıyla ilgili olarak da iki farklı şekilde tanımlanabilir. Hukukun politikanın aracı olması ya da politikanın hukukun emrinde olmasına göre, hem kavramın anlamı hem de işlev ve niteliği ciddi biçimde farklılaşır. Son birkaç yüzyıldır, hukuk ve politika ilişkisi çoğunlukla hukukun, politikanın aracı olduğu gerçeği üzerinden bir sorun alanı haline getirilmekte ve tartışılmaktadır. Bu durum, son yıllarda, Ülkemizde sıklıkla duyduğumuz (ve aslında fiilen de müşahede ettiğimiz), "hukukun ya da yargının siyasallaşması”, "siyasetin hukuka ya da yargıya müdahalesi” gibi kavramlarla ifade edilmektedir.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ

HUKUK YAPIMINDA TOPLUMSAL DEĞERLER

1.GİRİŞ

2.TOPLUMSAL DEĞER KAVRAMI

3.HUKUKUN TOPLUMSAL MAHİYETİ

4.HUKUK YAPIMININ TARİHSEL SÜREÇ İÇİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

5.TOPLUMSAL DEĞİŞME VE HUKUK

6.TOPLUMSAL SORUNLARIN ÇÖZÜMÜNDE HUKUK YAPIMI VE TOPLUMSAL DEĞERLER

7.GÜNCEL HUKUK YAPIMI ANLAYIŞIMIZA BİR BAKIŞ

8.SONUÇ

KAYNAKÇA

HUKUK POLİTİKASI AÇISINDAN

HUKUK AHLAK ETKİLEŞİMİ

1.GİRİŞ

2.BATI TOPLUMUNDA SOSYAL MÜHENDİS OLARAK KİLİSE VE AHLAK

3.DOĞAL HUKUKÇULAR VE AHLAK

4.KANT’IN AHLAK TEORİSİ VE HUKUK

5.İDEOLOJİLER, HUKUK VE AHLAK

6.MODERN HUKUK TEORİLERİNDE AHLAK VE HUKUK ETKİLEŞİMİ

7.MODERNİTE, HUKUK VE AHLAK

8.SONUÇ

KAYNAKÇA

KANUN YAPMA POLİTİKASI OLARAK İKTİBAS

1.GİRİŞ

2.KAVRAMSAL ÇERÇEVE

a. İktibas Kurumunun Unsurları              

1) Farklı İki Hukuk Düzen

2) Bilinçli Olma

3) Gönüllülük

b. İktibas Kurumunun Benzer Kurumlardan Ayrışması

1) Dayatma (Imposition)

2) Nakil (Transplantasyon)

3. İKTİBASIN NEDENLERİ VE TÜRLERİ     

a. İktibasın Nedenleri

b. İktibasın Türleri

4. İKTİBASIN BAŞARISI

5. TÜRK KANUN POLİTİKASININ ONULMAZ HASTALIĞI OLARAK İKTİBAS            

a. Türk İktibas Süreci

b. Türk İktibasının Başarısı

1) İktibasın Başarısında İki Boyut: Toplum ve Politika

2) Japon İktibası Örnekliğinde Türk İktibasının Başarısı

c. Türk Aydın ve Politikacısının İktibas Hastalığı

6. SONUÇ

KAYNAKÇA

İDEOLOJİ VE HUKUK

1. GİRİŞ10

2.İDEOLOJİ KAVRAMI

3. İDEOLOJİLER VE HUKUKA BAKIŞ AÇILARI

a. Liberalizm

b. Sosyalizm

c. Faşizm

4.İDEOLOJİLERİN KISKACINDA HUKUK VE ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR 

5.SONUÇ           

KAYNAKÇA       

BİR TOPLUM MÜHENDİSLİĞİ ARACI OLARAK HUKUK

1.GİRİŞ               

2.TOPLUMSAL GERÇEKLİĞİN BİR TEZAHÜRÜ OLARAK HUKUK 

3.TOPLUMSAL DEĞİŞİM VE HUKUK      

4.TOPLUMSAL GERÇEKLİKTEN TOPLUM MÜHENDİSLİĞİ ARACINA        

5.BİR TOPLUM MÜHENDİSLİĞİ ÇALIŞMASI OLARAK TÜRK HUKUK DEVRİMİ     

6.SONUÇ           

KAYNAKÇA       

ASLİ KURUCU İKTİDAR: SINIRI YA DA SINIRSIZLIĞI

1.GİRİŞ               

2.İKTİDAR         

a. Genel Olarak

b. İktidar, Meşruluk ve Hukuksallık       

3.KURUCU İKTİDAR      

a. İktidardan Kurucu İktidara Geçiş: Anayasacılık Hareketleri    

b. Kurucu İktidarın Tanımı         

c. Kurucu İktidarın Niteliği         

d. Kurucu İktidarın Sınırlılığı       

4.SONUÇ           

KAYNAKÇA       

ASLİ KURUCU İKTİDARIN HUKUK DIŞILIĞI

1.GİRİŞ

2.KURUCU İKTİDAR KAVRAMI, TANIMI VE ÇEŞİTLERİ   

a. Kurucu İktidar            

b. Kurucu İktidara İlişkin Doktrindeki Görüşler 

1) Rousseau     

2) Montesquieu            

3) ieyes               

c. Kurucu İktidarın Çeşitleri       

1) Asli Kurucu İktidar    

2) Tali Kurucu İktidar    

d. Kurucu İktidar - Kurulmuş İktidar Ayrımı        

3.ASLİ KURUCU İKTİDARIN HUKUKİ NİTELİĞİ   

a. Hukukilik Kavramı     

b. Meşruiyet Kavramı  

c. Hukuk Dışı İktidar Olduğuna İlişkin Görüşler 

1) Carre De Malberg    

2) Eroğul            

d. Hukuki İktidar Olduğuna İlişkin Görüşler       

1) Burdeau       

2) Kubalı            

3) Duverger     

e. Değerlendirme         

4.SONUÇ           

KAYNAKÇA       

TALİ KURUCU İKTİDARIN SINIRLILIĞI

1. GİRİŞ              

2.TALİ KURUCU İKTİDA

a. Tali Kurucu İktidarın Hukuki Niteliği

b. Tali Kurucu İktidarın Anayasayı Değiştirme Yetkisi

c. Tali Kurucu İktidarın Sahibi

3.TALİ KURUCU İKTİDARIN SINIRI

a. Şekli Sınırlar

b. Maddi Sınırlar

1) Maddi Yönden Sınırlı Olduğu Görüşü

2) Maddi Yönden Sınırsız Olduğu Görüşü           

3) Değiştirilmesi Yasak Maddeler           

                c. Zaman Sınırları           

4.TALİ KURUCU İKTİDARIN ANAYASAYI DEĞİŞTİRME YETKİSİNİN SINIRLARI      

a. Tali Kurucu İktidar Anayasayı Değiştirme Usulünü Değiştirebilir mi? 

b. Tali Kurucu İktidar Anayasanın Ruhunu Değiştirebilir mi?      

c. Tali Kurucu İktidar Yeni Anayasa Yapabilir mi?             

d. Tali Kurucu İktidar Anayasa Yargısıyla Sınırlandırılabilir mi?    

5.SONUÇ           

KAYNAKÇA       

ANAYASA MAHKEMESİNİN HUKUK YAPIMI

1.GİRİŞ

2.ANAYASA MAHKEMESİNİN NEGATİF KANUN/ANAYASA KOYUCULUĞU        

3.ANAYASA MAHKEMESİNİN POZİTİF KANUN/ANAYASA KOYUCULUĞU          

a. Kuralın Tümünün Değil Bazı İbarelerinin İptal Edilmesi            

b. Eksik Düzenlemeye Dayalı İptal Kararları

c. Yorumlu Ret Kararları              

4.SONUÇ           

KAYNAKÇA       

§ HUKUK YAPIMINDA HÂKİMİN ROLÜ

1.GİRİŞ               

2.HUKUKU YARATAN HÂKİM   

a. Tarihi Süreçte Hâkimde Aranan Kişisel Nitelikler        

b. İngiliz Hukuku ve Hâkimin Hukuk Yaratması 

3.HÂKİMİN YARATTIĞI HUKUK

a. Yargılama Faaliyeti ve Hukuk

b. Mahkeme Kararlarının Objektifliği ve Genelliği Sorunu          

c. Mahkeme Kararlarının Hukuki İşlevi 

4.POZİTİF HUKUKTA BOŞLUK VE HÂKİMİN HUKUK YARATMASI             

5.SONUÇ           

KAYNAKÇA       

ULUSLARARASI HUKUKUN

ULUSAL HUKUKA ÜSTÜNLÜĞÜ PROBLEMİ

1.GİRİŞ

2.TEORİK OLARAK ULUSLARARASI HUKUK        

3.ULUSLARARASI HUKUKA YAPILAN İTİRAZLAR              

a. Uluslararası Üstün Bir Otorite Yoktur

b. Uluslararası Kanun Koyucu Yoktur

c. Uluslararası Zorunlu Yargı Organı Yoktur

d. Uluslararası Hukukta Sistemli Yaptırım Düzeni Yoktur             

4.ULUSLARARASI HUKUKUN VARLIĞINA İLİŞKİN FARKLI GÖRÜŞLER

a. Doğal Hukuk Görüşü

b. İradeci (Subjektivist) Görüş

1) Kendi Kendini Sınırlama Görüşü

2) Ortak İrade Görüşü

c. Objektivist Görüş

1) Normcu Görüş

2) Sosyolojik Görüş

d. Genel Değerlendirme

5. ULUSLARARASI HUKUK VE ULUSAL HUKUK ARASINDAKİ İLİŞKİ         

a. Düalist Yaklaşım

b. Monist Yaklaşım

6.ULUSLARARASI HUKUK YAPIMI

7.ULUSAL HUKUKUN YAPIMI

8.SONUÇ

KAYNAKÇA