Halit Ziya, sanat hayatının başlangıcında kaleme aldığı Hikâye’de, roman ve romancılık konusunda bireysel görüşlerini açıklar. Romanın Batı edebiyatlarındaki tarihî ana hatlarını verirken Türk edebiyatındaki durumunu da ele alır. Halit Ziya, bu eseri yazma amacının, dönemin önemli tartışma konularından biri olan realizm ve romantizm akımları ile her iki gruba da girmeyen ve “masalcılar” olarak nitelediği “roman tüccarları”nı tayin etmek olduğunu söyler. Eserde, ilk çağdan yaşadığı döneme kadar Avrupa’da roman ve romancılığın gelişimini özetler; Eski Yunan, Latin, Orta Çağ ve Yeni Fransız edebiyatının ileri gelenlerini anarak romanın yol almasındaki katkılarına değinir.

 

Hikâye, Hizmet gazetesinde tefrika edildikten sonra 1888 yılında kitap olarak basılmıştır. Elinizdeki kitap hazırlanırken bu baskı esas alınmış ve günümüzde yaygın kullanılmayan kelimelerin anlamları dipnotlarda verilmiştir.