H. L. A. Hart`ın Hukuk Kavramı Oniki Levha Yayınları

"H.L.A. Hart (Herbert Lionel Adolphus Hart) 1961 yılında "Hukuk Kavramı (The Concept of Law)" isimli bir kitap yazar ve bu tarihten sonra İngilizce literatürde kaleme alınan hukuk felsefesi, hatta hukuk sosyolojisi metinlerinin hemen hemen tümü, bir şekilde ondan bahseder. Bu anlamda bir dönüm noktasını, "opus magnum"u simgeleyen kitabın, hukuk düşüncesini derin izler bırakarak etkilediğine kuşku yoktur. Hukuk Kavramı`nın yayınını takiben gösterilen yoğun ilgiden ve devasa bir literatürün oluşmasından ziyade, ardılı çalışmalarda ona atfedilen görüşlerin bazen asıl metni aşması, temel savlarından uzaklaşması ve hatta çelişik ifadeler içermesi dikkat çekici gözükebilir. Ancak bunu, Hukuk Kavramı`nın, tarihteki tüm diğer önemli eserlerle aynı kaderi paylaştığı gerçeğinden farklı bir anlam yükleyerek değerlendirmemek gerekir. Söz konusu eser, hukuk felsefesinde ciddi bir dönüşümün müjdecisidir ve hakkında yazılanlar, gölgede kalan kısımlarını aydınlatma, noksanlarını giderip tamamlama uğraşının ürünü olarak okunabilir."

(Arka Kapak`tan)

 

 

I. Hukukun Tanımı veya Tanımlanamayışı

A. Kavramsal Analiz

B. Betimleyici Sosyolojik Yaklaşım

II. Austin Eleştirisi

A. Austin`in Hukuk Kurgusu

1. Egemen

2. Buyruk

B. Austin`den Hart`a Doğru

C. Hart`ın Austin Eleştirisi

1. Buyruklarla İlgili Aksaklıklar

a. Yasaların Kapsamı (Ödev Yükleyici ve Yetki Verici Kurallar Ayrımı)

b. Hukukun Uygulama Sahası (Yasaların Kendilerini Koyanlar Açısından Bağlayıcı Olup Olmadığı Meselesi)

c. Hukukun Kaynakları

2. Egemenle İlgili Aksaklıklar

a. Hukukun Devamlılığı

(1) Kural ve Alışkanlıkların Farkları

b. Hukukun Sürekliliği

(1) Yasama Yetkisi Üzerinde Hukuki Sınırlamalar

(2) Otorite

III. Kurallar Sistemi Olarak Hukuk

A. Bir Hukuk Sisteminin Varlığı

B. Yükümlülük Kavramı

1. `Yükümlü Olmak` ve `Bir Yükümlülüğü Bulunmak` Ayrımı

2. Dışsal ve İçsel Bakış Açısı Ayrımı

a. Normatiflik

b. Hukuk ve Bilimsel Yöntem

c. İçsel Bakış Açısı

d. Dışsal Bakış Açısı

C. Birincil ve İkincil Kuralların Birliği Olarak Hukuk

1. Birincil Kurallar Rejiminden İkincil Kurallara Doğru

2. İkincil Kurallar

a. Tanıma Kuralı

(1) Hukuk Kurallarının Geçerliliği Sorunu

(2) Hukuk Kurallarının Bağlayıcılığı Sorunu

b. Değiştirme Kuralları

c. Muhakeme Kuralları

3. İndirgemecilik: Ödev Yükleyen ve Yetki Veren Kurallar Ayrımı

D. Kuralların Uygulanması

1. Açık Metin Kavramı

a. Zorunluluk Argümanı

b. İstenirlik Argümanı

2. Yargıcın Takdir Yetkisi

3. Kural Kuşkuculuğu

a. Yargı Kararlarında Nihailik ve Yanılmazlık

b. Tanıma Kuralının Belirsizliği Sorunu

IV. Hukuk ve Ahlak İlişkisi

A. Hukuk ve Konvansiyonel Ahlak

1. Hukuk ile Ahlakın Kesişme Noktası: Adalet

a. Hukuk Uygulamasında Adalet

b. Dağıtıcı ve Denkleştirici Adalet

c. Adalet ve Kamu Yararının Çatışması

2. Hukuki ve Ahlaki Yükümlülük Doğuran Kurallar

a. Toplumsal Kural Olarak Hukuk ve Ahlak

b. Ahlak Kurallarının Ayırt Edici Özellikleri

(1) Önem

(2) Planlı Değişimin Yokluğu

(3) Ahlaka Aykırılıkların Gönüllü Oluşu

(4) Ahlaki Baskının Görünümü

B. Hart`ın Doğal Hukuk Eleştirisi

1. Hart`ın Klasik Doğal Hukuk Eleştirisi

2. Doğal Hukukun Asgari Kapsamı

a. İnsanın Savunmasızlığı (Şiddet Kullanımını Sınırlandıran Kurallar)

b. Yaklaşık Eşitlik (Karşılıklı Hoşgörü ve Uzlaşma Kuralları)

c. Sınırlı Fedakarlık (Karşılıklı Fedakarlığı Düzenleyen ve Saldırganlığı Denetleyen Kurallar)

d. Sınırlı Kaynaklar ( Mülkiyeti, Uzmanlaşmayı ve Dayanışmayı Kurumsallaştıran Kurallar)

e. Sınırlı Anlayış ve İrade Gücü (Diğer Kuralların İhlali İçin Yaptırım Öngören Kurallar)

C. Hukuki Geçerlilik ve Ahlaki Değerler

1. Hukuksal Pozitivizm

a. Toplumsal Olgu Tezi

b. Konvansiyonellik Tezi

c. Ayrılabilirlik Tezi

2. Ahlakın Hukuku Etkileme Yolları

a. Güç ve Otorite

b. Ahlakın Hukuk Üzerindeki Etkisi

c. Yorum

d. Hukukun Eleştirisi

e. Hukuksallığın ve Adaletin İlkeleri

f. Hukuki Geçerlilik ve Hukuka Karşı Koyma

V. Uluslararası Hukuk