Fahruddin Razi`ye Göre İ‘cazu`l-Kur`an Gece Akademi

Nüzûl döneminde, i‘câzu`l-Kur`ân şeklinde bir isimlendirme yapılmamış olsa da tehaddî ayetleri ve Kur`ân`da çelişki olmadığını bildiren ayetlerle, i‘câzın maksadı olan Kur`ân`ın Allah kelâmı oluşu meselesi üzerinde oldukça durulmuştur. Kur`ân`ın ilk muhatapları onun sahip olduğu mucizevî özellikler karşısında hayranlıklarını gizleyememişlerdir. Onun bu özellikleri, daha sonraki dönemlerde i‘câzu`l-Kur`ân başlığı altında ele alınmış, bu konuda çok sayıda görüş beyan edilmiş ve pek çok eser meydana getirilmiştir. İ‘câzu`l-Kur`ân ilmi, Kur`ân`ın sahip olduğu üstün edebî özellikler ve muhtevasıyla, beşer sözü olmayıp ancak Allah kelâmı olabileceği konusuna odaklanır. Bu açıdan i‘cazu`l-Kur`ân, Kur`ân ilimleri arasında önemli bir yer işgal etmektedir. Fahruddîn er-Râzî (ö.606/1210), i‘câz konusuyla ilgili olarak önce Nihâyetu`l-Îcâz fî Dirâyeti`l-İ‘câz adında müstakil bir eser telif etmiş, daha sonra Mefâtîhu`l-Gayb tefsirinde bu konuyu detaylı bir şekilde işlemiştir. Başta i‘câzu`l-Kur`ân ilminin temel konuları olan tehaddî, muaraza ve sarfe konuları olmak üzere Kur`ân`ın fesâhat ve belâgat yönüyle i‘câzı, Kur`ân`ın nazım yönüyle i`câzı, ayrıca îcâz ve itnâb, temsîl ve teşbîh, muhtevasının kapsamlılığı, gaybî konular ihtiva etmesi gibi pek çok konu Râzî tarafından i‘câz bağlamında ele alınmıştır.