Bir Ermeni Gencin Hatıra Defteri Kamer Yayınları

11 Haziran 1909 - Moda

Bugün bir Türk`le konuştum. Bende çok iyi etki bıraktı. Mutlaka aramızda geçen sözleri yazmalıyım. Bu zatın ismi Niyazi Bey... Meşrutiyetin ilanından sonra Avrupa`dan gelmiş. Gayet şıktı. Başında fes olmasa bir Avrupalı`dan farkı olmayacaktı. Hukuk tahsilini Paris`te bitirmiş, birinci derece diploma almıştı. Mebus Mızıkıyan`ın evinde bana tanıştırıldı. Siyasete dönünce ben İttihat ve Terakki hakkındaki şüphelerimi söyledim. Kendisi ne hükûmet partisinden ne de muhalif. &`;Bağımsızım” iddiasında idi. O kadar değişmiş, o kadar modernleşmişti ki &`;Ah her Avrupa`ya giden Türk böyle gelse...” diye düşünüyordum. Konuşmalarını büyük bir dikkatle dinledim.

&`;İttihat ve Terakki`den şüpheniz pek boştur!” diyordu.

Pan-Türkizm, Pan-İslâmizm, falan Avrupa hayâlperestlerinin iftirasıdır. Bir darb-ı mesel vardır, biliyormusunuz? &`;Kişi kişiyi kendi gibi bilir.” Avrupa`da kötü bir cereyan yaşıyor. Milliyet ve kavmiyet cereyanı! Orada her şeyi milliyet rengine boyarlar. Mesela, Fransızlar`ın ırkça bir birlikleri olmadığı halde, milliyet hususunda o kadar tutucudurlar ki, Paris koketleri bile Almanlarla münasebette bulunmazlar.