Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası nın Türkiye AB İlişkilerine Etkileri Alfa Aktüel Yayınları

Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası nın Türkiye AB İlişkilerine Etkileri Alfa Aktüel Yayınları

II. Dünya Savaşı'nın sonuna değin uluslararası sistemin Avrupa merkezli bir yapı arzetmesi, Avrupa'da örgütlenme ile ilgili geniş bir düşünsel birikimin oluşmasını sağlamıştır. Avrupa Toplulukları ise bu düşünsel gelişmenin mirasçılığmda, çok sayıda iç ve dış faktörün etkisiyle oluşmuş bir örgütlenme modelidir. Zira, Avrupa Toplulukları üyesi Devletler, Avrupa Toplulukları Kurucu Andlaşmaları'nda belirlenen konularda, Avrupa Toplulukları'na açık veya üstü örtülü devrettikleri egemenlik yetkileri ile öncelikle ekonomik yapılarını bütünleştirmeyi ve sosyo-kültürel entegrasyonu amaçlamışlardır. Üye Devletler arasında siyasi işbirliği oluşturma girişimleri ise ancak 1980'li yıllardan itibaren tekrar büyük bir ivme kazanmıştır.
Avrupa Topluluklan'nın hukuki temelini oluşturduğu Avrupa Birliği (AB) sürecinde ise AB üyesi Devletler, AB Kurucu Andlaşması (ABKA)'nın V. Kısım düzenlemeleri ile sistematik işbirliği karakterli ortak dış politika, güvenlik ve savunma politikası oluşturmayı amaç edinmişlerdir. Ancak, AB üyesi Devletler, bu konularda sınırlı da olsa uluslarüstü bir bütünleşme sürecini tesis edebilme başarısını sağlayamamışlardır.
Bu bağlamda, kırk yılı aşkın bir süredir devam eden Türkiye-Avrupa Toplulukları, dolayısıyla AB ilişkilerinin tarihsel gelişimi dikkate alındığında, ekonomik temelli çıkar maksimizasyonunu sağlama amacı çerçevesinde başlayan ilişkilerin, AB'nin kuruluşu ile değiştiği görülmektedir. Zira, ABKA'nın V. Kısım düzenlemeleri itibarıyla Türkiye-AB ilişkilerine, güvenlik ve savunma boyutu da eklenmiştir. Ancak, taraflar arasındaki ilişkilerinin gelişiminde halen büyük bir öneme sahip olduğunu düşündüğümüz bu konuda Türkiye, NATO üyeliği kapsamındaki veto yetkisinin sağladığı pazarlık gücünü, "Ankara Mutabakatı'nı kabul etmek suretiyle, büyük ölçüde kaybetmiştir.