ABD Dış Politikasında Kıbrıs Açmazı Kalkedon Yayıncılık

ABD, Kıbrıs sorunu uluslararası hale gelene, yani 1950`li yılların ortasına kadar, ada ile ilgili bir düşünce geliştirmemişti. Yunanistan tarafından Bir­leşmiş Milletler`e taşınana kadar, ABD sorunun Londra ile Atina ara­sında çözümlenmesini öngörmüştü. Bu süreçte Türkiye de işin içine girince, ABD sorunun yine NATO üyesi üç ülkenin ortak girişimiyle halledilmesini beklemişti.

ABD açısından Kıbrıs Doğu Akdeniz`de stratejik önemi olan ve Sovyet Sos­yalist Cumhuriyetler Birliği`nin uzak tutulması gereken bir yerdi. Bu nedenle ada mutlaka Batılı güçlerin kontrolünde olmalıydı. Kıbrıs, Bir­leşik Krallık`ın bir parçası olmaya devam ettiği sürece Washington açısından bir sorun yoktu. Eğer ada &`;Ulusların Kaderini Tayin Hakkı” ilkesine uygun olarak bağımsız olacaksa müttefik güçlerin kontrolünde olmalıydı.

ABD, Kıbrıs konusunda farklı yaklaşımlara sahip taraflar arasında arabu­lucu olmayı istemedi. Çünkü ABD bir tarafın görüşünü desteklerse diğerleri tarafından adil davranmamakla suçlanabilirdi. Ancak ABD, sorunun çözümü için Kıbrıs`taki konsolosunu Birleşik Krallık`ın Sömürge hükümetiyle ortak çalışmaya yöneltti ve &`;Taksim ve Enosis arasında bir çözüm” olarak görüle­bilecek Kıbrıs Cumhuriyeti`nin kurulmasına önemli katkıda bulundu. Bu gayrete rağmen, Kıbrıs Cumhuriyeti`nin devamı için birlikte çalışması gere­ken iki toplumun elitleri kendi ulusal davalarının peşinde koşunca 1963 yılı sonunda taraflar arasında silahlı çatışma başladı ve Devlet`in iki toplumlu yapısı çöktü.

Bu gelişme sonrasında ABD, adadaki çatışmanın Türkiye ve Yunanistan arasında bir savaşa dönüşmesini engellemeye çalıştı. Bu iki müt­tefik üye arasında Kıbrıs`tan kaynaklanan bir savaşın çıkması komünizme karşı mücadele için kurulan NATO`nun büyük sıkıntı yaşamasına neden olurdu. ABD sorunun Türkiye ve Yunanistan ilişkilerini etkilemediği sürece zaman içinde tarafların bir çözüme ulaşabileceklerini öngörüyordu.