2021 Siyasi Partilerin Mali İşlemler Rehberi Muhasebe ve İç Kontrol Gözlem Yayıncılık

Demokratik toplumların geçilmez unsuru olan siyasi partiler, Anayasamızın 68. maddesine göre kurulmaktadırlar. Siyasi parti-ler, vatandaşların siyasi düşünce ve tercihleri doğrultusunda devlet yönetimine katılmalarını sağlamak, seçimler aracılığıyla yürütmede görev alacak kişileri seçerek temsil etmesini sağlayan en büyük demokratik sivil toplum örgütü olma özelliğini taşırlar.

Katılımcı demokrasinin oluşmasında en önemli kurumlardan olan siyasal partilerin sürdürülebilir olması, aynı zamanda yöneti-lenlerin ona duydukları güvenle yakından ilişkilidir. Siyasal parti-lere ve kurumlara yönelik günümüzde güven duygusu gittikçe azalmaktadır. Yönetilenlerin bu güvensizliğinin temelinde yönetim olgusunda yaşanan temsil krizinden kaynaklanmaktadır. Bu temsil krizi partilerdeki örgütsel yapı ve yönetim anlayışının katı-lımcı, demokratik, etkin, saydam ve hesap verilebilir olmamasın-dan dolayı olduğu, taraflarca geniş bir kabul görmektedir. Say-damlığın özellikle mali boyutu (mali saydamlık) partilerin muha-sebe sistemleriyle yakından ilişkilidir. Mali saydamlığın egemen olduğu bir siyasal parti örgüt yapısı ve yönetimi, seçmenlerin partiye duydukları güven düzeyini arttırabilecek, sonuçta yaşa-dıkları güven bunalımı ve temsil krizini bir nebzede olsa azala-caktır.

Siyasi partilerin en temel amacı ülkede iktidar olmak ve parti programını uygulayarak bütün vatandaşların refahını artırmak, huzur ve güvenliğini sağlamak, sürdürülebilir bir istikrar ortamı oluşturmaktır. Siyasal partiler normal zamanlarda ve seçim dö-nemlerinde partinin temel ihtiyaçlarını karşılamak ve faaliyetlerini daha etkin yurt sathında koordineli olarak yürütmek üzere gider-ler yaparlar. Giderleri karşılamak üzere üyelerinden ve/veya par-tiye bağış yapan kişilerden gelirler elde ederler. Seçimler zama-nında ise siyasal partiler seçmenlere ulaşmak için çeşitli kam-panyalar ve seçim çalışmaları dönemlerinde yüksek düzeyde harcamalara ihtiyaç duyarlar.

Demokratik hayatın sürdürülmesi için vazgeçilmez olan par-tiler, bu süreçlerde elde etmiş olduğu gelir ve giderlerin yasalara uygun olarak kayıt altına alınması, saydam bir şekilde üyelere ve bütün vatandaşlarımıza sunulması, güvenilir, sürdürülebilir ve şeffaf yönetim ilkesi gereğidir. Mali kayıtlarını yasalara uygun tutularak kamuoyuna açıklanması ve Anayasa mahkemesince yapılan denetimlerde en az hata ile mali güvenirliğin oluşturulmuş olmasını sağlaması anayasal bir görevdir.

Bu kılavuzun hazırlanması, siyasi partilerde elde edilen gelir ve giderlerin, muhasebe usul ve esasları ile başta Anayasa olmak üzere, yasa, tüzük ve yönetmeliklere uygun bir şekilde de-netlenebilir kayıtların oluşturulması, güvenirlik ve saydamlığın sağlanarak kamuoyuna hesap verilebilir bir kurumsal yapı oluş-turmasını sağlamak amacıyla bir başvuru kaynağı oluşturması için hazırlanmıştır.

Bu çalışmada siyasi partiler kanununa göre tutulacak defter-ler ile gelir ve gider belgeleri sıralanmış ve uygulanması konu-sunda açıklamalarda bulunulmuştur. Siyasal partiler ve kurumlar nezdinde yaşanan güven bunalımının ortadan kaldırılmasına hizmet etmesi amacıyla bu açıklamaların siyasi partilerce yarar-lanılması yasalar nezdinde ve toplumsal güvenirliğin artırılma-sında bir yol gösterici olması dileğiyle başta siyasi partilerimizin ve bu konuyla ilgili olan toplumun her kesimin dikkatine sunulmuştur. Başta toplumsal barış ve güvene, siyasi partilerimize bir nebzede faydalı olur ise bundan adıma mutluluk duyacağımı ifade etmek isterim.