Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku Filiz Kitabevi
GİRİŞ
AİLE HUKUKUNUN KONUSU 1
AİLE KAVRAMI 1
III. TOPLUMDA AİLENİN ÖNEMİ 2
ANAYASA’DA AİLE HUKUKUNA İLİŞKİN ESASLAR 2
AİLE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ 4
Genel olarak 4
a) İlişki tiplerinin sınırlı sayıda (numerus clasus) olması 4
b) Geniş ölçüde emredici kurallara dayanma 4
c) Çocukları ve zayıfları koruma 4
d) Devletin müdahalesi 5
e) Şekle bağlılık 5
f) Hâkimin takdir yetkisi 5
Aile hukuku ilişkileri ve aile hukuku haklarının özelliği 5
a) Aile Hukuku ilişkileri 5
b) Aile hukuku hakları 6
c) Bozucu yenilik doğuran aile haklarının kullanılmasının özelliği 6
d) Aile hukuku taleplerinin özelliği 6
TÜRK AİLE HUKUKUNUN DEVRİMCİ KARAKTERİ 7
VII. MEDENÎ KANUNUN AİLE HUKUKU SİSTEMATİĞİNE GENEL BAKIŞ 9
BİRİNCİ KISIM
EVLİLİK
Birinci Bölüm
Evlilik Birliğinin Oluşması
Birinci Ayırım
NİŞANLILIK
1. TERİM VE KAVRAM 13
2. NİŞANLILIĞIN MEYDANA GELMESİ: NİŞANLANMA 13
NİŞANLANMANIN HUKUKİ NİTELİĞİ 13
Önsözleşme görüşü 13
Karar görüşü 14
Sözleşme görüşü 14
NİŞANLANMANIN KURUCU UNSURLARI 15
Karşılıklı evlenme vaadi 16
Vaad edenlerin farklı cinsiyette olması 17
III. NİŞANLANMANIN GEÇERLİLİK ŞARTLARI VE HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 18
Nişanlanma ehliyetinin kanunda özel olarak düzenlenmemiş olması 18
Nişanlanmanın, emredici hukuk kurallarına, ahlâk ve âdaba aykırı
olmaması ve evlenmenin imkânsız olmaması 20
Muvazaalı (danışıklı) nişanlanmalar 22
İrade beyanındaki sakatlıklar 22
NİŞANLANMANIN ŞARTA YA DA SÜREYE BAĞLANMASI 23
Şart 23
Zaman 24
3. NİŞANLILIĞIN HÜKÜMLERİ 25
VAADE UYGUN DAVRANMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 25
Evlenmeyi gerçekleştirme yükümlülüğü 25
Sadakat yükümlülüğü 26
Nişanlının Medenî Kanun anlamında yakın sayılması 27
Destekten yoksun kalma tazminatı ve manevî tazminat isteyebilme 27
Tanıklıktan ve hâkimlikten kaçınma hakkı 27
4. NİŞANLILIĞIN SONA ERMESİ 28
SONA ERME HALLERİ 28
Evlenme 28
a) Nişanlıların birbirleriyle evlenmesi 28
b) Nişanlılardan birinin bir üçüncü kişi ile evlenmesi 28
Tarafların anlaşması 28
Bozucu şartın gerçekleşmesi 28
Evlenmenin imkânsızlaşması (özellikle ölüm) 29
Kesin bir evlenme engelinin meydana gelmesi 29
Nişanı bozma (bir taraflı sona erdirme, nişanlanmadan dönme) 30
a) Kavram 30
b) Nişanı bozmada haklı sebep 31
aa) Haklı sebep kavramı 31
bb) Haklı sebep örnekleri 31
cc) Hâkimin takdir yetkisi 32
c) Haksız nişan bozma 32
NİŞANIN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI 33
GENEL OLARAK 33
MADDÎ TAZMİNAT 33
Nişanlıların tazminat isteme hakkı 34
a) Şartları 34
b) Tazmin edilecek zarar ve masraflar 35
c) Tazminat davası 36
Üçüncü kişilerin tazminat isteme hakkı 37
MANEVÎ TAZMİNAT 38
Genel olarak 38
Manevî tazminat istemenin şartları 39
a) Nişanlılık, bozma ile sona erdirilmiş olmalıdır 39
b) Tazminat isteyen nişanlının kişilik hakkı bir zarara uğramış olmalıdır 39
c) Davalının kusurlu olması 40
Manevî tazminatın tayini 40
a) Dava hakkı 40
b) Davalı 41
c) Tazminat 41
d) Manevî tazminat isteminin mirasçılar tarafından ileri sürülmesi ve
hayatta devri 41
HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ 42
Genel olarak 42
Hediye kavramı 42
Hediyelerin geri verilmesini istemenin şartları 43
a) Hediye nişanlılık dolayısıyla verilmiş olmalıdır 43
b) Geri istenecek hediyenin alışılmışın (mutad) dışında olması 44
c) Nişanlılık, evlenme dışında bir sebeple sona ermiş olmalıdır 44
d) Geri vermeyi isteme hakkına, nişanlılar, ana ve babaları ya da ana baba
gibi hareket eden kimseler sahiptirler 44
Geri verme talebinin niteliği ve kapsamı 45
NİŞANIN SONA ERMESİNDEN DOĞAN TALEPLERİN ZAMANAŞIMI 46
İkinci Ayırım
EVLENME
5. EVLENMENİN HUKUKÎ NİTELİĞİ 47
6. EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR 48
EVLENME EHLİYETİ 49
EVLENME YAŞI 49
Olağan evlenme yaşı 49
Olağanüstü (istisnai) evlenme yaşı 50
a) Evlenmesine izin verilecek kadın ya da erkek onaltı yaşını doldurmuş
olmalıdır 51
b) Olağanüstü bir durumun ve pek önemli bir sebebin bulunması 51
c) Karardan önce mümkünse yasal temsilcinin dinlenmesi 51
d) Görevli ve yetkili mahkeme 52
AYIRT ETME GÜCÜ 52
KİŞİLERİN EVLENME EHLİYETİ YÖNÜNDEN AYIRIMI 53
Evlenmeye tam ehliyetliler 53
Evlenmeye tam ehliyetsizler 54
Evlenmeye sınırlı ehliyetsizler 54
EVLENME ENGELLERİ 56
KESİN EVLENME ENGELLERİ 57
Hısımlık 57
a) Kan hısımlığı 57
b) Kayın hısımlığı 58
c) Evlâtlık ilişkisi 58
Önceki evlilik 59
Akıl hastalığı 60
KESİN OLMAYAN EVLENME ENGELLERİ 60
Bekleme süresi 61
Bazı bulaşıcı hastalıklar 62
III. EVLENMENİN ŞEKİL ŞARTLARI 62
GENEL OLARAK 62
EVLENME TÖRENİNDEN ÖNCEKİ ŞEKİL ŞARTLARI 63
Başvuru ve başvurunun yapılacağı yer 63
Başvurunun incelenmesi ve itiraz 66
a) İnceleme ve talebin reddi 66
b) Redde itiraz 66
Evlenmeye izin belgesi 68
EVLENME TÖRENİ SIRASINDAKİ ŞEKİL ŞARTLARI 68
EVLENME TÖRENİNDEN SONRAKİ ŞEKİL ŞARTLARI 70
Aile (evlenme) cüzdanının verilmesi 70
Evlenmenin nüfus idaresine bildirilmesi ve aile kütüğüne tescil 70
Savcılığa bildirme 71
Özel olarak dinî evlenme 71
EVLENMENİN ŞEKİL ŞARTLARINA UYULMAMASININ
SONUÇLARI 71
7. EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 71
EVLENMENİN YOKLUĞU 72
Evlenmenin yokluğu halleri 72
a) Evlenmenin ayrı cinsten kişiler arasında yapılmamış olması 72
b) Evlenmenin, evlendirme memuru önünde yapılmamış olması 77
c) İki tarafın evlendirme memuru önünde hazır olmamaları 78
Evlenmenin yokluğunun sonuçları 79
Evlendirme memuru önünde yapılmayan evlenmelerin idari yolla geçerli
hale getirilmesi 79
EVLENMENİN BUTLANI 80
GENEL OLARAK 80
MUTLAK BUTLAN 81
Genel olarak 81
Mutlak butlan halleri 84
a) Eşlerden birinin evlenme sırasında evli olması (MK 145 b.1) 84
b) Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli olarak ayırt etme gücünden
yoksun olması (MK 145 b. 2) 85
c) Akıl hastalığı (MK 145 b. 3) 86
d) Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması
(MK 145 b.4) 87
NİSBÎ BUTLAN 87
Genel olarak 87
Nisbî butlan halleri 87
a) Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk (MK 148) 87
b) İrade sakatlıkları (MK 149 vd.) 88
aa) Yanılma 88
aaa) Evlenmenin niteliğinde yanılma 88
bbb) Eşin kişiliğinde (şahsında) yanılma 88
ccc) Diğer eşin önemli bir niteliğinde yanılma 89
bb) Aldatma 89
aaa) Namus ve onur hakkında aldatma 90
bbb) Tehlikeli bir hastalığın gizlenmesi 91
ccc) Korkutma 92
c) Yasal temsilcinin izninin bulunmaması (MK 153) 93
BUTLAN DAVALARI 93
Davaların hukukî niteliği 93
Davaların tarafları 93
a) Mutlak butlan davasının tarafları 93
aa) Davacı 93
bb) Davalı 93
cc) Dava hakkının sınırlandırılması ve kalkması 94
b) Nisbî butlan davasının tarafları 95
aa) Davacı 95
bb) Davalı 96
cc) Dava hakkının sona ermesi 96
aaa) Eşlerin dava hakkının sona ermesi 96
bbb) Yasal temsilcinin dava hakkının sona ermesi 97
HER İKİ BUTLAN DAVASINDA YARGILAMA USULÜ 97
Yetkili ve görevli mahkeme 97
Yargılama usulü 98
BUTLAN DAVASININ SONUÇLARI 98
Genel sonuçlar 98
Çocuklar yönünden sonuçlar 98
Eşler yönünden sonuçlar 98
III. EVLENMENİN BUTLANINI GEREKTİRMEYEN EKSİKLİKLER 101
Kadının bekleme süresinin bitiminden önce evlenmesi 102
Bazı şekil kurallarına uymama 102
Bazı bulaşıcı hastalıklar 102
İkinci Bölüm
Evliliğin Sona Ermesi ve Özel Olarak Boşanma
8. ÖLÜM VE GAİPLİK 104
Ölüm 104
Gaiplik 104
Cinsiyet değişikliği 104
9. BOŞANMA 104
10. BOŞANMA SEBEPLERİ 105
BOŞANMANIN ÖZEL SEBEPLERİ 105
ZİNA 105
Kavram ve zinanın ispatı 105
Dava hakkının düşmesi 108
a) Hak düşürücü sürenin geçmesi 108
b) Af 109
HAYATA KAST, PEK KÖTÜ MUAMELE YA DA ONUR KIRICI
DAVRANIŞ 109
Kavram 109
a) Hayata kast 109
b) Pek fena muamele 110
c) Onur kırıcı davranış 111
Dava hakkının düşmesi 111
KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ SUÇ İŞLEME VE HAYSİYETSİZ HAYAT
SÜRME 111
Kavram 111
a) Küçük düşürücü suç işleme 111
b) Haysiyetsiz hayat sürme 112
Her iki durumun da diğer eş için birlikte yaşamayı ondan beklenemez
hale getirmesi 112
Davanın süreye bağlı olmaması 112
TERK 113
Kavram 113
Terkin şartları 113
a) Eşlerden birinin ortak konutu (ortak hayatı) terk etmesi 113
aa) Ortak konutu terk, evlilik birliğinin kendisine yüklediği görevleri
(yükümlülükleri) yerine getirmemek amacıyla olmalıdır. 113
bb) Terk için haklı sebebin sonradan ortadan kalkması ve buna
rağmen eşin ortak konuta dönmemesi 114
cc) Diğer eşi ortak konutu terke zorlama ya da haklı bir sebep
olmadan onun ortak konuta dönmesini engelleme 114
b) Terkin en az altı ay sürmüş olması 114
c) Terk eden eşe hâkim tarafından ihtarda bulunulması ve eşin buna
rağmen dönmemesi 115
AKIL HASTALIĞI 117
Şartları 117
a) Akıl hastalığının evlilik sırasında var olması 117
b) İyileşemeyeceğinin resmi sağlık raporuyla tespit edilmiş olması 117
c) Akıl hastalığı sebebiyle diğer eş için ortak hayatın çekilmez hale
gelmesi 117
Dava hakkının süreye tabi olmaması 117
BOŞANMANIN GENEL SEBEPLERİ 117
EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI 118
Genel olarak 118
Şartları 119
a) Evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olması 119
b) Evlilik birliğinin temelinden sarsılması en az eşlerden biri için ortak
hayatı sürdürmesi beklenemeyecek derecede olmalıdır 119
c) Davalının, davacının daha kusurlu olduğu itirazını ileri sürmemiş
ya da ileri sürülen itiraz kabul edilmemiş olmalıdır 121
EŞLERİN BOŞANMA HUSUSUNDA ANLAŞMALARI 122
Genel olarak 122
Anlaşmalı boşanmaya karar verilebilmesinin şartları 123
a) Evlilik en az bir yıl sürmüş olmalıdır 123
b) Boşanmak için eşler, ya birlikte mahkemeye başvurmalı ya da bir eş,
diğerinin açtığı boşanma davasını kabul etmelidir 123
c) Hâkimin tarafları bizzat dinlemesi 124
d) Tarafların yapmış oldukları anlaşmanın hâkim tarafından uygun
bulunması 124
ORTAK HAYATIN KURULAMAMASI YA DA FİİLÎ AYRILIK 125
Genel olarak 126
Şartlar 126
a) Daha önce herhangi bir boşanma sebebine dayanılarak açılan davanın
reddedilmiş olması 126
b) Boşanma talebinin reddi kararının üzerinden üç yıl geçmiş ve bu süre
içinde her ne sebeple olursa olsun ortak hayat kurulmamış olmalıdır 126
c) Eşlerden birinin boşanma davası açmış olması 127
11. BOŞANMA DAVASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 128
DAVANIN KONUSU 128
YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME 129
Yetkili mahkeme 129
Görevli mahkeme 129
III. TARAFLAR VE DAVA EHLİYETİ 130
12. BOŞANMA VE AYRILIK DAVASINDA UYGULANACAK USUL
VE ALINACAK ÖNLEMLER 132
GENEL OLARAK 132
USUL KURALLARI 133
III. DAVA SIRASINDA ALINACAK ÖNLEMLER 134
Eşlerin barınması ve geçimi için alınacak önlemler 135
Eşler arasındaki malî ilişkilere yönelik önlemler 136
Çocuklara ilişkin alınacak önlemler 136
13. DAVA SONUNDA VERİLECEK KARAR: BOŞANMA YA DA
AYRILIK 136
GENEL OLARAK 136
AYRILIK KARARI VE SONUÇLARI 137
Ayrılık kararı 137
Ayrılık kararının sonuçları 137
Ayrılık süresinin sonunda tarafların durumu 139
III. BOŞANMA KARARI VE SONUÇLARI 140
Boşanma kararı 140
Boşanma kararının sonuçları 140
Boşanma kararının eşler yönünden sonuçları 140
a) Evlilik birliğinden sona ermesi ve eşlerin yeniden evlenebilmeleri 140
b) Mal rejimin tasfiyesi 140
c) Evlenmeyle kazanılan kişisel durumun korunması ya da değişmesi 141
d) Eşlerin birbirlerine karşı miras hukukundan doğan haklarının sona
ermesi 142
e) Zamanaşımının işlemeye başlaması 144
Boşanma kararının çocuklar yönünden sonuçları 144
a) Velâyet 144
b) Çocukla kişisel ilişki kurulması 146
aa) Çocukla, kendisine velâyet verilmemiş olan ana ya da baba
arasındaki kişisel ilişkinin düzenlenmesi 147
bb) Çocukla üçüncü kişiler arasında ilişki kurulmasının
düzenlenmesi 148
c) Çocuğa iştirak (bakım) nafakası bağlanması 149
d) Boşanma sonrası evlilik birliği içerisinde doğmuş ortak küçük
çocuğun soyadı 150
Boşanmanın malî sonuçları 151
a) Maddî tazminat 152
aa) Maddî tazminat isteyen eşin boşanmada hiç kusurunun
bulunmaması ya da kusurunun daha az olması 152
bb) Davalı tarafın kusurlu olması 153
cc) Davacının mevcut ya da beklenen bir menfaatinin zedelenmesi 153
dd) Maddî tazminatın miktarı 153
b) Manevî tazminat 154
aa) Davalının kusurlu olması 154
bb) Davacının kişilik hakkının zedelenmesi (ihlâl edilmesi) 155
cc) Manevî tazminatın şekli ve miktarının belirlenmesi 155
c) Yoksulluk nafakası 155
aa) Taraflardan birinin talepte bulunması 156
bb) Talep eden eşin kusursuz ya da daha az kusurlu olması 156
cc) Nafaka isteyen eşin, yoksulluğa düşmesi 156
dd) Takdir edilecek nafakanın, bunu ödeyecek olan eşin malî gücü
ile orantılı olması 157
ee) Nafaka davasında görevli ve yetkili mahkeme 157
ff) Nafakanın süresi 158
d) Maddî tazminat ve yoksulluk nafakasının ödeniş biçimi 159
e) Nafaka ve tazminatın değiştirilmesi 160
f) Nafaka ya da maddî tazminatın sona ermesi 160
g) Zamanaşımı 162
Ziynet Eşyalarının ve Diğer Takıların İadesi Talebi 163
İKİNCİ KISIM
EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ
14. EVLİLİK BİRLİĞİNİN ORGANİZASYONU 165
GENEL OLARAK 165
EVLİLİK BİRLİĞİNDE EŞLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 165
Genel Olarak 165
Evlilik Birliği ve Birliğin Ortak Yönetimi 165
Evlilik Birliğinin Doğrudan Hukuksal Sonuçları ile Eşlere Yüklediği
Hak ve Yükümler 166
Evlilik birliğine dayalı kişilik haklarının korunması yükümü 166
Evlilik birliğinin mutluluğunu elbirliği ile sağlama yükümü 168
Eşlerin çocuklarına birlikte özen gösterme yükümü 168
Eşlerin sadakat yükümü 168
Eşlerin yardım yükümü 168
Eşlerin bilgi verme yükümü 168
III. KARININ SOYADI 169
EVLİLİK KONUTU 170
VATANDAŞLIK 170
EŞLERİN EVLİLİK BİRLİĞİNİN GİDERLERİNE KATILMASI 171
Genel Olarak 171
Birlik Giderleri Kavramı 171
Haciz ve Devredilebilirlik 172
Zamanaşımı 173
Sona erme 173
VII. EŞLERİN MESLEK VE İŞİ 173
VIII. EŞLERİN HUKUKSAL İŞLEMLERİ 174
Kural 174
Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızası 174
Aile Konutu Üzerindeki Tasarruflar 176
Genel olarak 176
Aile konutu kavramı, MK 194’ün zamansal ve işlemsel sınırları 177
MK 194’de yer alan sınırlamanın hukuki niteliği 180
Diğer eşin izni ve iznin verilmemesinin sonuçları 181
Hâkimin hak sahibi eşi tek başına işlem yapmaya yetkili kılması 182
Geçersizliğin iyiniyetli üçüncü kişilere etkisi ve aile konutunun şerhi 182
EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMSİLİ 185
Yasal Düzenleme 185
Hukuksal Nitelik 185
Ehliyet 186
Aile(nin Ortak) İhtiyaçları Kavramı 186
Evlilik Birliğinin Temsili Türleri 186
Olağan temsil yetkisi 186
Olağanüstü temsil yetkisi 187
Genel olarak 187
Eşlerin diğer aile ihtiyaçları için evlilik birliğini tek başına temsili 187
Sorumluluk 188
15. EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI 189
GENEL OLARAK 189
EVLİLİK BİRLİĞİNİ KORUYUCU TEDBİRLERİ ALMAYA YETKİLİ
VE GÖREVLİ OLAN MAHKEME 189
III. MK 195’e DAYALI GENEL KORUMA 190
Genel Olarak 190
Şartları 191
Eşlerin (birlikte veya tek başına) talebi 191
Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi 191
Evlilik birliğine ilişkin önemli bir konuda eşlerin uyuşmazlığa
düşmesi 191
Tedbir Türleri 191
Diğer Tedbirlere Başvuru 192
EŞLERİN EVLİLİK BİRLİĞİ GİDERLERİNE İLİŞKİN PARASAL
KATKISININ BELİRLENMESİ 192
ORTAK YAŞAMA ARA VERİLMESİ 193
Genel Olarak 193
Şartları 193
Genel olarak 193
Kişiliğin tehlikeye düşmesi 194
Ekonomik güvenliğin tehlikeye düşmesi 194
Evliliğin huzurunun tehlikeye düşmesi 194
Ortak Yaşama Verilen Aranın Süresi 194
Ayrı Yaşamanın Sonuçları ve Alınacak Tedbirler 194
Genel olarak 194
Eşlerin yapacakları parasal katkıya ilişkin tedbirler 195
Konut ve ev eşyasından yararlanmaya ilişkin tedbirler 195
Eşlerin mallarının yöntemine ilişkin tedbirler 196
Ergin olmayan çocuğa ilişkin tedbirler 196
Haklı Bir Sebep Olmaksızın Ayrı Yaşama ve Ortak Yaşamın
Olanaksızlığı 196
BORÇLULARA YÖNELİK ÖNLEMLER 197
Genel Olarak 197
Hukuksal Nitelik 197
Şartları 197
Maddî şart 197
Şeklî şart 197
Talimatın konusu 198
Talimatın Kapsamının Tayini 198
Tedbirin Sonuçları 198
VII. EVLİLİK BİRLİĞİNİ KORUYUCU ÖNLEM OLARAK EŞİN BELİRLİ
BİR MALVARLIĞI DEĞERİ ÜZERİNDEKİ TASARRUF YETKİSİNİN
SINIRLANMASI 198
Genel Olarak 198
MK 199’un Uygulama Şartları 199
Sınırlamanın Konusu 199
Sınırlamanın Hukuksal Niteliği 200
Sınırlamanın Hukuksal Sonuçları 200
Ek Koruma Önlemleri ve Şerh Olanağı 201
VIII. EŞLERİN TEMSİL YETKİSİNİN TAMAMEN VEYA KISMEN
KALDIRILMASI 202
Genel Olarak 202
Şartları 202
Temsil yetkisinin “açık” aşımı 202
Temsil yetkisini kullanmada yetersizlik 203
Eşin Temsil Yetkisinin Kaldırıldığının Üçüncü Kişilere Duyurulması 203
Eşin Temsil Yetkisinin Tamamen veya Kısmen Kaldırılmasının
Sonuçları 203
Temsil Yetkisinin Geri Verilmesi 203
TEDBİRLERİN ALINMASINI GEREKTİREN ŞARTLARDA
DEĞİŞİKLİKLER 204
Tedbirlerin Değişen Şartlara Uyarlanması İlkesi 204
Şartları 204
Maddî şart 204
Şeklî şart 204
Değişiklik Kararının Konusu ve Sonuçları 205
6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN
ÖNLENMESİNE DAİR KANUN’UN ÖNGÖRDÜĞÜ TEDBİRLER 205
ÜÇÜNCÜ KISIM
EVLİLİK BİRLİĞİNDE MAL REJİMLERİ
16. MAL REJİMİ HUKUKUNUN GENEL HÜKÜMLERİ 209
GENEL OLARAK 209
MAL REJİMİ TÜRLERİ 209
Yasal Mal Rejimi-Sözleşmesel Mal Rejimi 209
Olağan Mal Rejimi-Olağanüstü Mal Rejimi 210
III. MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİ 210
Genel Olarak 210
Şartları 210
Kurucu olgu: Tarafların Anlaşması 210
Geçerlilik Şartları 211
Ehliyet 211
Şekil 211
Hüküm ve Sonuçları 211
Mal Rejimi Sözleşmesinin Sona Ermesi 212
OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ 212
Genel Olarak 212
Talep Üzerine Hâkim Kararıyla Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 212
MK 197/II uyarınca olağanüstü mal rejimine geçiş 212
Haklı bir sebebe dayalı olarak olağanüstü mal rejimine geçiş 213
Eşlerden birisinin talebi 213
Haklı bir sebebin varlığı 213
aaa. Genel olarak 213
bbb. Kanunda öngörülen örnekler 213
Yetkili ve görevli mahkeme 214
MK 210 uyarınca olağanüstü mal rejimine geçiş 214
Talep Olmaksızın Kanun Gereği Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 215
Olağanüstü Mal Rejiminin Sona Ermesi 215
Genel olarak 215
Anlaşmaya dayalı sonra erme 215
Eşlerden birisinin talebi üzerine sona erme 215
MAL REJİMİNİN TASFİYESİNDE YETKİLİ ve GÖREVLİ OLAN
MAHKEME 215
Kural 215
Mal Rejiminin Tasfiyesinde Yetkili ve Görevli Olan Mahkeme 216
ALACAKLILARIN KORUNMASI 216
VII. EŞLERİN MALVARLIKLARININ YÖNETİMİ 216
VIII. ENVANTER YAPILMASI 217
EŞLER ARASINDAKİ BORÇLAR VE BORÇ ERTELEMESİ 217
17. YASAL MAL REJİMİ OLARAK EDİNİLMİŞ MALLARA
KATILMA REJİMİ 218
GENEL OLARAK 218
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE HAK SAHİPLİĞİ
İLİŞKİSİ 218
Yasal Düzenleme 218
Eşlerin Kanunî Edinilmiş Malları 219
Genel olarak 219
“Mal Rejimi Süresince Edinme” ve “Karşılık” kavramları 219
Edinilmiş mallara ilişkin yasal örnekler 220
Eşlerin çalışmasının (emeğinin) karşılığı olan edinimler 220
Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya
personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı
ödemeler 220
Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar 220
Kişisel malların gelirleri 220
Edinilmiş malların yerine geçen (ikame) değerler 221
Diğer edinilmiş mallar 221
Eşlerin Kanunî Kişisel Malları 221
Genel olarak 221
Kişisel mallara ilişkin yasal örnekler 222
Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya 222
Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir
eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız
kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri 222
Manevî tazminat alacakları 222
Kişisel mallar yerine geçen değerler 223
Sözleşmesel Kişisel veya Edinilmiş Mallar 223
III. İSPAT 224
YÖNETİM, YARARLANMA ve TASARRUF 225
Kural 225
Paylı Mülkiyet Payı Üzerinde Tasarruf 225
ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUK 226
SONA ERME ve TASFİYE 226
Sona Erme 226
Tasfiye 227
Tasfiye Anlaşması ve Tasfiye Davası 227
Malların Geri Verilmesi, Eşlerin Paylı Mülkiyetindeki Bir Malın
Eşlerden Birisine Tahsisi ve Borçlara İlişkin Eşlerarası Düzenlemeler 230
Malların Geri Verilmesi 230
Eşlerin Paylı Mülkiyetindeki Bir Malın Eşlerden Birisine Tahsisi 230
aaa. Genel Olarak 230
bbb. Hukuksal Nitelik 230
ccc. Şartları 231
Borçlara İlişkin Eşlerarası Düzenlemeler 231
Malvarlığı Kesimlerinin Birbirinden Ayrılması 232
Değer artış payı alacağı 232
Genel olarak 232
Şartları 233
aaa. Diğer eşe ait bir malvarlığı unsuruna yönelik katkı 233
bbb. Bağışlama kastı ve karşı edimin olmaması 234
ccc. Mal rejiminin tasfiyesi anında bir değer artışının varlığı 234
ddd. Mal rejiminin tasfiyesinin talep edilmesi 235
Değer artış payı alacağının hesaplanması 235
aaa. Değer artışının hesaplanması 235
bbb. Değer artış payının hesaplanması 236
ccc. Değer artış payı alacağının hesaplanması 236
Değer artış payı alacağının artık değer (ve dolayısıyla katılma
alacağının) hesabına etkisi 238
Muacceliyet 239
Zamanından önce geri ödeme üzerine eşlerin anlaşması 239
Eşlerin değer artış payı üzerindeki tasarrufları 240
Denkleştirme alacağı 240
Genel olarak 240
Eşlerin borçlarının malvarlığı kesimlerindeki konumu 240
aaa. Genel olarak 240
bbb. Borçların edinilmiş malları yüklemesi karinesi 241
Denkleştirme alacağının türleri 241
Eklenecek değerler 242
Genel olarak 242
Eklenecek ivazsız kazandırmaların kapsamı ve sınırı 243
Değer tespiti (değerleme) 244
Değerleme zamanı 245
Katılma alacağı ve hesaplanması 245
Genel olarak 245
Artık değer ve hesaplanması 245
Artık değere yasal katılım (artık değer alacağı) ve katılma alacağı 246
Artık Değere Sözleşmesel Katılma 247
aaa. Mal Rejiminin Ölümle Sona Ermesi Halinde 247
bbb. Mal Rejiminin Ölüm Dışında Bir Sebeple Sona Ermesi
Halinde 248
Katılma alacağı için muacceliyet anı ve temerrüt 248
Zamanaşımı 249
Katılma alacağının hukuksal niteliği, ödenmesi ve hâkim kararıyla
azaltılması ve ortadan kaldırılması 249
Katılma alacağının ifasının ertelenmesi 250
Faiz ödeme ve teminat gösterme yükümü 251
Katılma Alacağının Miras Paylaşımına Etkisi 251
Katılma Alacağından Feragat 251
Aile konutu ve ev eşyası üzerinde sağ kalan eşin talep hakkı 251
Genel olarak 251
Hayatta olan eşin talebi ve hukukî niteliği 252
Şartları 252
Talebin konusu 254
Talebin süresi 254
Üçüncü kişilere karşı dava hakkı 254
Yasal düzenleme ve Miras Hukukuna İlişkin Tenkis Davası ile
İlişkisi 254
Şartları 255
Davanın Tarafları 255
Tenkis Hükmünün Hukuksal Niteliği 256
Talebin süresi 256
MK 560 vd.nın kıyasen uygulanması 256
18. SEÇİMLİK MAL REJİMLERİ 256
MAL AYIRILIĞI 256
Genel olarak 256
Mal Ayrılığında Yönetim Yararlanma ve Tasarruf 257
İspat 257
Borçlardan Sorumluluk 257
Paylı Mülkiyet Konusu Eşyanın Eşlerden Birisine Özgülenmesi 257
Mal Ayrılığı Rejiminde Eşlerin Birbirlerinin Malvarlığı Unsurlarına
Katkıları 257
PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI 258
Genel olarak 258
Paylaşmalı Mal Ayrılığında Mal Rejiminin Sona Ermesi 258
Aileye Özgülenen Mallar 259
Katkıdan Doğan Alacak 259
Paylaştırmaya Aykırı Davranışlar 259
Paylaşma İsteminin Reddi 260
Paylaştırma Yöntemi 260
Evliliğin İptali veya Boşanma ya da Ölüm Halinde Aile Konutu ve Ev
Eşyasının Hukuksal Durumu 260
III. MAL ORTAKLIĞI 261
Genel Olarak 261
Türleri 261
Genel Mal Ortaklığı 262
Malvarlığı yapısı 262
Kişisel mallara ve ortaklık mallarına giren malvarlığı değerleri 262
Kişisel mallar 262
Ortaklık malları 262
İspat 263
Yönetim ve tasarruf 263
Üçüncü kişilere karşı sorumluluk 264
Mal rejiminin sona ermesi ve tasfiye 264
Sona erme anı 264
Kişisel mala ekleme 265
Denkleştirme alacağı 265
Borçların düzenlenmesi 265
Değer artış payı alacağı 265
Değerleme anı 265
Paylaşma 265
aaa. Paylaşma oranı 265
bbb. Paylaşma usulü 266
DÖRDÜNCÜ KISIM
HISIMLIK
BİRİNCİ BÖLÜM
SOYBAĞININ KURULMASI
19. GENEL BAKIŞ 268
20. SOYBAĞININ KURULMASI YOLLARI 269
KAN BAĞINA DAYANAN SOYBAĞININ KURULMASI 269
ÇOCUK İLE ANASI ARASINDA SOYBAĞININ KURULMASI 269
ÇOCUK İLE BABASI ARASINDA SOYBAĞININ KURULMASI 270
Ana ile evlilik 270
Evliliğin çocuğun doğumundan önce gerçekleşmiş olması 270
Babalık karinesi 270
Babalık karinesinin kapsamı 271
aaa. Çocuğun evlilik içinde doğması 271
bbb. Çocuğun evlilik içinde ana rahmine düşmesi 272
Babalık karinesinin çürütülmesi: Soybağının reddi 274
aaa. Soybağının reddi kavramı 274
bbb. Soybağının reddi sebepleri 275
aaaa. Çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüşse 275
aaaaa. Cinsel ilişkinin imkansızlığının ispatı 276
bbbbb. Çocuğun kocanın cinsel ilişkisinden olmasının
imkansızlığının ispatı: İlliyet bağının yokluğunun
ispatı 277
bbbb. Çocuk evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında
ana rahmine düşmüşse 280
aaaaa. Çocuğun evlilikten önce ana rahmine düşmesi 281
bbbbb. Çocuğun ayrı yaşama sırasında ana rahmine
düşmesi 281
cccc. Babalık karinesinin yeniden kurulması 281
ccc. Soybağının reddi davasının tarafları 282
aaaa. Davacı taraf 282
aaaaa. Koca ve çocuk 282
bbbbb. Diğer ilgililerin dava hakkı 284
bbbb. Davalı taraf 286
ddd. Soybağının reddi davası açma hakkının düşmesi 287
aaaa. Dava açma süresinin dolması 287
bbbb. Kocanın dava hakkının dava açma süresinin
dolmasından önce düşmesi 289
eee. Soybağının reddi davası açma süresinin uzaması 290
fff. Soybağının reddi davasında yetkili ve görevli mahkeme 291
ggg. Soybağının reddi kararının sonuçları 291
Evliliğin çocuğun doğumundan sonra gerçekleşmiş olması 292
Evlenmenin çocuğun soybağına etkisi 292
Bildirim yapılması 293
Sonradan evlenme ile soybağının kurulmasına itiraz 293
aaa. İtirazın niteliği 293
bbb. Davacılar 294
ccc. Davalılar 296
ddd. İtiraz sebebinin (kocanın baba olmadığının) ispatlanması 296
eee. Dava açma süresi 296
fff. Yetkili ve görevli mahkeme 297
Tanıma 297
Genel olarak 297
Geçerlilik şartları 298
Ehliyet 299
Şekil 299
Çocuğun bir başka erkek ile soybağının bulunmaması 301
Tanımanın gerçekleştirilebileceği zaman 302
Tanımanın geçersizliği 302
Tanımanın kesin hükümsüzlüğü 302
Tanımanın irade sakatlığı sebebi ile iptali 303
Tanımanın ilgili kişiler tarafından açılacak iptal davası ile geçersiz
hale getirilmesi 304
aaa. İptal davası açma hakkına sahip olan kişiler 304
bbb. İspat yükü 306
Hak düşürücü süreler 307
Babalık hükmü 307
Babalık davasının tarafları 308
Davacı taraf 308
