Reklamcılık ve Propaganda Yargı Yayınları
GİRİŞ
Reklâmcılar arasında anlatılan bir hikâye vardır:
“Dünyaca ünlü petrol şirketi Shell’in Amerikalı yöneticileri Vatikan’da Papa ile yalnız görüşmek istemişler. Dışardakiler merakla odadan gelen sesleri dinliyorlarmış.
“Kabul ederseniz bir milyar dolar veririz”.
Papa, “Hayır kabul edemem” diyormuş.
Yöneticiler ısrarla teklif bedelini arttırıyorlarmış. 2 milyar dolar...5 milyar dolar.....10 milyar dolar.....
Papa yine de, “İmkansız, olamaz” diye diretiyormuş.
Kapıda tartışmayı dinleyen kardinaller dayanamayarak odaya girip Papaya “Bu paraya ihtiyacımız var, niçin kabul etmiyorsunuz?” dediklerinde Papanın cevabı;
“Amerikalı dostlarımız, bütün kiliselerde okunan dualardan sonra papazlarımızın (Amin) yerine (Shell) demelerini öneriyorlar. Nasıl kabul ederim” olmuş.”
Reklamın iyisi kötüsü olmaz, reklam reklamdır, atasözünü dağarcığımıza kazandıran ticaret erbabı,100 lira kazandığında hemen 80-90 lirasını reklama yatırır. Çünkü reklamın en büyük ve en güçlü silah olduğuna inanır.
Günümüz dünyasının en önemli ve en prestijli mesleklerinden birisi halini alan reklamcılık ticari iletişim sanatı ile ikna etmeye dönüştürmüştür.
Çığırtkan ve tellallar yardımı ile MÖ 3000’ li yıllarda başlayan tanıtım faaliyeti marka ve logoların yerleşmesi ve hemen hemen her türlü vasıtanın kullanılması ile günümüzde teknolojik, sosyal ve özellikle siyasi alanlarda toplumların yaşadığı değişim ve gelişime paralel olarak yaşamına devam etmektedir.
Son yıllarda elektronikte görülen baş döndürücü ilerleme, dünya ekonomisinde yaşanan küreselleşme uygulamaları ve bilgi teknolojilerindeki yeni gelişmeler, bir yandan yeni ve değişik “müşteri profili” nin ortaya çıkmasına neden olurken; reklamcılık sektöründe de yeni fırsatların ve yeni tehditlerin oluşmasına yol açmıştır. Bu gelişmeler, reklamcılık alanında yeni stratejilerin geliştirilmesini, yeni uygulamalarla desteklenmesini ve gerçekleştirilmesini zorunlu kılmıştır.
Özellikle bilgi teknolojilerindeki gelişmeler, bir yandan yeni iş modellerinin geliştirilmesine neden olurken, müşterilerinde yeni teknolojileri kullanmalarını kolaylaştırmış ve ekonomi dünyasında son yıllarda “elektronik ticaret”, “dijital reklamcılık”, “internet reklamcılığı” ve web tasarımı gibi yeni oluşumların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Diğer taraftan kitle iletişim araçlarının çeşit ve sayı olarak çoğalması, reklam verenleri de hedef kitlelerini hangi kanalda ve hangi saatte yakalayabilecekleri konusunda düşünmeye yöneltmiştir.
Günümüzde artık reklam veren işletmeler açısından tüm hedef kitlelerini birçok televizyon kanalında aynı anda yakalamak son derece pahalıdır. Artık geleneksel kitle iletişim araçları ile modern iletişim araçları arasında kıyasıya bir rekabet süregelmektedir. Bu süreçte zaman içinde kitle iletişim araçlarının önem sıralamasında değişimlerin ortaya çıkması kaçınılmazdır. Son yıllarda gazete reklamcılığı, dergi reklamcılığı, radyo reklamcılığı gibi, geleneksel reklam araçları önemini korurken; outdoor reklamcılık,internet reklamcılığı gibi yeni reklam araçlarının önemi artmıştır.
Bu nedenle reklam ajanslarının salt reklam ajansı olarak faaliyet göstermelerinden çok, “bütünleşik iletişim ajansı” olarak çalışmaları önem kazanmıştır. Günümüz reklamcılık ve iletişim dünyasında yaşanan değişimler salt ekonomik açıdan değil, aynı zamanda, tasarımsallık, üretimsellik, yaratıcılık ve sürdürülebilirlik konularında da kendine has bir disiplin oluşturarak karşımıza çıkmaktadır.
Reklamın temel amaçlarından biri, alıcıların çeşitli satın alma güdülerini harekete geçirerek, bir mala olan talebi (satın alma isteğini) yükselterek, satın almaya istekli ve satın alma gücü olan tüketicilere satışı fiilen gerçekleştirmektir.
Dikkatli ve sistematik bir inceleme yapıldığında toplumu şekillendirecek olan propagandanın, reklamlardan çok da farklı olmadığı ortaya çıkacaktır.
Propaganda bir grubun çıkarlarını destekleyen, bilerek çarpıtılmış ya da saptırılmış bilgi anlamına gelmesi yanında bir topluluğun düşüncelerini, duygularını davranışlarını, tavır ve hareketlerini etki altında tutmak ve onları değiştirmek amacıyla yayınlanan bilgi, belge, doktrin ve görüşler insanları, yokluğunda davranmayacakları şekilde davranmaya sevk etme çabası ya da sanatıdır.
Bu nedenle birbirine benzeyen her iki çabayı detayları ile inceleyen bu eserin yönetim ve iletişim ile ilgili araştırma yapanlara faydalı olmasını umuyoruz.
Bütün bu çalışmanın özellikle bitirilmesi noktasında düşüncelerinden ve akademik birikimlerinden geniş ölçüde yararlandığımız değerli bilim insanlarına, sayfa düzeni ve dizgi işlerini yapan …..na ve Yargı Yayınevinin sahibi Ali KAVAS beyfendiye ayrıca teşekkür ediyoruz.
Tarık Zeki ŞAHIM & Kenan Mehmet EKİCİ
