Yaklaşık 2 İş Günü |
“Kedername”… Erivan’da ilk kez 2005 yılında yayınlanan ve Ermenistan Devlet Arşivi’ndeki belgelere dayanan bu kitap arşivdeki çarpıcı başlığı ile beni hemen kendine çekmişti.
“Kedername”, ne kadar bizden, ne kadar kendine çeken bir başlık.
Bu belgeler, Ermeni Devrimci Federasyonu’nun, 1916 yılında, sıcağı sıcağına derlediği tanıklıklardan oluşuyor. “Tarihi Ermenistan” denilen ve Abdülhamit tarafından 1877 Harbiyle birlikte sistematik olarak “Ermenisizleştirilmeye” başlanan ve bu politikanın Alman mükemmelliyetçiliği ile modernist İttihatçılar tarafından nihai noktasına eriştirildiği platoda ve aşağısındaki tarihi Mezopotamya’da yaşanan yeryüzü cehennemi aktarılıyor.
1916 yılında bu kitapta yer alan verileri sıcağı sıcağına toplayanlar, bilgileri şu temel sorular etrafında yoğunlaştırmışlardı: a. Eski durumun tespiti ve yerleşim yerinin belirtilmesi; b. Savaş ilanı zamanında Ermenilerin maruz kaldığı yokluklar ve baskılar; c. En kapsamlı bölümü oluşturan katliam ve tehcir soru grubu, gelecek olan facianın ne zaman ve ne surette hissedildiği, bunun çoktan hazırlanmış olduğuna dair delillerin var olup-olmadığı, katliamın ne zaman ve ne şartlar altında, kimin komutasında, kimin emriyle ve kimin eliyle (ordu, Kürt, zaptiye, güruh) başladığı, katliamların şekilleri, yeri, kurbanların sayısı, farklı toplum katmanlarına nasıl davranıldığı, tehcir edilenlerin ne yollardan geçtiği ve ne istikamette gittiği, bu arada verilen kayıplar, eziyetler, tecavüzler; d. Öz savunmayla ilgili sorular; e. Göç ve kaçış. Bu bölümde derlenen bilgilerin amacı, göçün ne zaman ve nasıl, hangi yollardan ve ne şartlar altında başladığı, tehcir edilenlerin nerede, ne tür yokluklara, hastalıklara, takibatlara ve saldırılara maruz kaldığı…
Bizim resmi tarihçiler hep “EDF arşivleri bize açılsın” der ya, bilmem ama açılırsa pek hoşlanacakları şeyler bulacaklarını sanmam.
İyi okumalar.
- Ragıp Zarakolu
1 |
![]() |
Bir Kadının Yaşamından Yirmi Dört Saat Stefan Zweig İş Bankası Kültür Yayınları |
36.00 TL
21.60 TL
| 10089 adet Satıldı |
2 |
![]() |
Korku Stefan Zweig İş Bankası Kültür Yayınları |
46.00 TL
27.60 TL
| 9500 adet Satıldı |
3 |
![]() |
Martin Eden Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları |
138.00 TL
82.80 TL
| 6962 adet Satıldı |
4 |
![]() |
İçimdeki Müzik Sharon M. Draper Genç Timaş Yayınları |
210.00 TL
157.50 TL
| 6927 adet Satıldı |
5 |
![]() |
Lyon`da Düğün Stefan Zweig İş Bankası Kültür Yayınları |
42.00 TL
25.20 TL
| 4770 adet Satıldı |
6 |
![]() |
Fedailerin Kalesi Alamut Koridor Yayıncılık |
275.00 TL
192.50 TL
| 3579 adet Satıldı |
7 |
![]() |
Genç Bir Doktorun Anıları İş Bankası Kültür Yayınları |
58.00 TL
34.80 TL
| 3280 adet Satıldı |
8 |
![]() |
Ermiş İş Bankası Kültür Yayınları |
36.00 TL
21.60 TL
| 3236 adet Satıldı |
9 |
![]() |
Olasılıksız April Yayıncılık |
390.00 TL
253.50 TL
| 3209 adet Satıldı |
10 |
![]() |
Kızıl Stefan Zweing İş Bankası Kültür Yayınları |
38.00 TL
22.80 TL
| 3041 adet Satıldı |