15 Eylül 1914`te Adana`nın Ceyhan ilçesinde doğdu. 2 Haziran 1970`te yaşamını yitirdi. Toplumsal gerçekçi romanın usta kalemi, öykü ve roman yazarı. Asıl ismi Mehmet Raşit Öğütçü.

İlk Büyük Millet Meclisi`nde Kastamonu Mebusu olan ve seçildiği Adalet Bakanlığı`ndan 3 gün sonra istifa ettirilip nerdeyse tüm İstiklal Mahkemeleri`nde yargılanan Abdülkadir Kemali Bey`in oğlu. Babasının, 1930`da Ahrar Fırkası`nı kurmak ve gazete çıkarmak yüzünden öldürülme korkusuyla Suriye`ye geçmesi üzerine, ortaokul son sınıfta öğrenimini yarıda bırakmak zorunda kaldı. Bir süre Suriye ve Lübnan`da yaşadı. 1932`de Adana`ya döndü. İşçilik, dokumacılık, ambar memurluğu, katiplik yaptı.

1939`da ilk şiirlerini de yazdığı askerliği esnasında, komünizm propagandası yapmak suçlamasıyla 5 yıl hapse mahkum oldu. Kayseri, Adana ve Bursa cezaevlerinde yattı.

Bursa Cezaevi`nde Nâzım Hikmet`le tanışması yaşamının ve yazarlığının dönüm noktası oldu. 1943`te salıverildikten sonra Adana`ya döndü. Amelelik, sebze nakliyeciliği, Adana Verem Savaş Derneği`nde katiplik yaptı.

1950`de İstanbul`a yerleşti, hayatını yazılarıyla kazandı. 1966`da bir lokantadaki konuşmasında komünizm propagandası yaptığı suçlamasıyla yargılandı, beraat etti.

Yaşamının son döneminde Bulgaristan ve Romanya Yazarlar Birliği`nin davetlisi olarak, daha çok da tedavi amacıyla Soyfa`ya gitti. 2 Haziran 1970`te Sofya`da tedavi edildiği hastanede beyin kanamasından öldü. İstanbul`da Zincirlikuyu Mezarlığı`nda toprağa verildi.

Hece ölçüsüyle Kayseri Cezaevi`nden yazıp gönderdiği ilk şiiri "Duvarlar" 1939`da Yedigün dergisinde "Reşad Kemal" imzasıyla yayınlandı. "Raşid Kemali" takma adıyla yazdığı şiirler Yedigün ve Yeni Mecmua`da çıktı. İlk romanı "Babaevi"nin bir bölümünü oluşturan "Balık" öyküsü, Yeni Edebiyat dergisinde 1940`ta yayınlandı. Bundan sonra çalışmalarını öyküde yoğunlaştırdı. "Orhan Kemal" adını ilk kez 1942`de "Yürüyüş" dergisinde yayınlanan şiir ve öykülerinde kullandı. Öyküleri, Varlık, Seçilmiş Hikayeler, Yeditepe başta olmak üzere dönemin tüm dergilerinde yer aldı. Gazetelere tefrika romanlar ve film senaryoları yazdı. Geçimini sağlamak, para kazanmak amacıyla durmadan yazdı.

"72. Koğuş, Murtaza, Eskici ve Oğulları, Kardeş Payı" adlı eserleri tiyatroya uyarlandı. Doğrudan oyun olarak 1964`te yazdığı tek eseri "İspinozlar", "Yalova Kaymakamı" adıyla sahnelendi.

Öykü ve romanlarında günlük yaşamın değişik yönlerini işledi. Kahramanlarını çoğunlukla sömürülen, yoksul insanlardan seçti. Bu insanların yaşamlarını, sorunlarını, iç dünyalarını yansıtırken kinsiz, sevecen, umutlu bir yaklaşım benimsedi. "Babaevi"nde çocukluk yıllarını, "Avare Yıllar"da gençliğini anlattı. Eserlerinin hemen hepsinde toplumsal yapıdaki çelişkileri ustaca vurguladı. Güçlü gözlem gücüyle, özgün ve yalın anlatımıyla hâlâ çok okunan ve sevilen eserler yarattı. Eselerinde hızlı bir olay akışı ve devingenliğin yanısıra "diyaloglara" ağırlık verdiği dikkat çeker. Sanatının olgun döneminde daha çok Adana yöresindeki toprak ve fabrika işçilerini konu aldı. Çukurova`nın toplumsal ekonomik yapısındaki değişimin yöre halkı üzerindeki etkilerini inceledi. Ailesi 1971`den itibaren adına "Orhan Kemal Roman Armağanı" vermeye başladı.