Bütün Konularıyla Anayasa Yargısı Dersleri Filiz Kitabevi
Anayasa Yargısının Doğuşu: Anayasacılık ve Sınırlı Devlet İdeali 14
Düşünsel Arka Plan: Anayasacılık 15
Anayasacılığın Araçları 32
Erkler Ayrılığı İlkesi 33
Federal Yapılanma Biçimi 45
İnsan Hakları Düşüncesi 48
Anayasanın Üstünlüğü İlkesi 53
Hukuk Devleti İlkesi 60
Anayasacılık-Demokrasi Gerilimi ve Uzlaşma 61
ANAYASA YARGISININ GELİŞİMİ 68
Genel Olarak 68
Denetim Modelleri 69
Yaygın Denetim-Amerikan Sistemi 70
Merkezîleşmiş Denetim-Anayasa Mahkemesi Sistemi 73
Karma Sistem-Fransız Sistemi 74
Anayasa Mahkemeleri 77
ANAYASA YARGISININ ANLAMI 83
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE ANAYASA YARGISI DÜZENİ
GENEL OLARAK 93
TÜRKİYE ANAYASA MAHKEMESİ 100
Anayasa Mahkemesi’nin Oluşumu ve Üyeler 101
6216 Sayılı Kanun Döneminde 101
2949 Sayılı Kanun Döneminde 105
44 Sayılı Kanun Döneminde 107
Anayasa Mahkemesi’nin Örgütlenmesi 110
Başkanlık 110
Genel Sekreterlik 111
Genel Kurul 111
Bölümler 111
Komisyonlar 113
Araştırma ve İçtihat Birimi 114
Diğer Hizmet Birimleri 114
Görev ve Yetkileri 115
Anayasa Mahkemesi Başkanı’nın Görev ve Yetkileri 115
Anayasa Mahkemesi Başkanvekillerinin Görev ve Yetkileri 117
Genel Sekreter’in Görev ve Yetkileri 118
Genel Kurul’un Görev ve Yetkileri 118
Bölümlerin Görev ve Yetkileri 120
Komisyonların Görev ve Yetkileri 120
Komisyonlar Raportörlüğü’nün Görev ve Yetkileri 120
Araştırma ve İçtihat Birimi’nin Görev ve Yetkileri 121
TÜRK NORMLAR DÜZENİNDEKİ NORMLARIN “NORMLAR HİYERARŞİSİ”NDEKİ SIRALANIŞI 122
ANAYASALLIK DENETİMİNE TÂBİ NORM VE KARARLAR 125
Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yargısal Denetimi 126
Anayasanın Geçici Maddesindeki Denetim Yasağının İlgası 134
ANAYASALLIK DENETİMİNE TÂBİ OLMAYAN NORM VE KARARLAR 136
İnkılap Kanunları 136
Milletlerarası Andlaşmalar 137
Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararları 137
Milletvekilliğinin Düşmesine İlişkin Özel Durumlar 139
Anayasa Değişikliğine İlişkin Kanunların Esastan Denetim Yasağı 142
Olağanüstü Hal ve Sıkıyönetim Kanun Hükmünde Kararnameleri 143
Olağanüstü Hallerde ve Savaş Hallerinde Çıkarılan Cumhurbaşkanlığı
Kararnameleri 148
Cumhurbaşkanının Tek Başına Yaptığı İşlemler 148
ANAYASALLIK DENETİMİNİN KAPSAMI 150
Şekil Bakımından Denetim 150
Esas Bakımından Denetim 154
ANAYASALLIK DENETİMİNİN BİÇİMLERİ VE ÖZELLİKLERİ 158
Soyut Norm Denetimi-İptal Davası 158
Somut Norm Denetimi-Anayasaya Aykırılık İtirazı 161
On yıllık Başvuru Yasağı 168
Soyut ve Somut Norm Denetiminde Ortak Hükümler 177
1961 Anayasası’nda “Yaygın Denetim” Mi? 178
Bireylerin Doğrudan Başvurusu, Bireysel Başvuru ya da Anayasa Şikâyeti 179
Bireysel Başvuru ile İlgili Venedik Komisyonu’nun Görüşleri 182
Bireysel Başvurunun Konusu Olabilecek Temel Haklar 188
Bireysel Başvuruda Bulunabilecek Kişiler 193
Bireysel Başvurunun Yapılması 197
Bireysel Başvuru Harcı 199
Adlî Yardım 200
6 Kasım 2018 Tarihli İçtüzük Değişikliğine Göre Bireysel Başvuru Formu 200
Bireysel Başvuru Formu Kılavuzu 214
Bireysel Başvuruda Süre 236
Adli Tatil Döneminde Bireysel Başvuru ve Eksikliklerin Tamamlanması Süresi237
Bireysel Başvuru Hakkının Açıkça Kötüye Kullanılması 238
Bireysel Başvurunun Kapsamı 244
Bireysel Başvuru Sonunda Düşme Kararı Verilmesi 246
Pilot Karar 251
İdari Ret Kararlarına Karşı Yapılacak İtirazlarda İzlenecek Usul 253
Bireysel Başvuru ile Birlikte Anayasaya Aykırılık İtirazında Bulunulabilir mi? 254
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun’daki Düzenlemeler 257
6 Kasım 2018 Tarihli Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü Değişikliği 260
Bireysel Başvuruyla İlgili Diğer Konular 272
SİYASİ PARTİLERLE İLGİLİ DENETİM 276
Siyasi Partilerin Mali Denetimi ve Siyasi Partilerle İlgili İhtar İşlemleri 277
Siyasi Partilerin Kapatılması 293
YÜCE DİVAN İŞLEVİ 297
Anayasa Mahkemesi Başkan ve Üyelerinin Yüce Divan Yargılaması 298
Anayasa Mahkemesi Başkan ve Üyeleri Dışındakilerin Yüce Divan Yargılaması 300
ANAYASALLIK DENETİMİNİN ETKİ VE SONUÇLARI 303
Anayasaya Uygun Yorum 304
Karşılaştırmalı Hukukta Anayasaya Uygun Yorum 307
Türkiye Anayasa Mahkemesi’nin 9 Nisan 1991 Tarihli Kararı 310
Yorumlu Ret Kararlarının Gerekçelerinin Bağlayıcılığı Sorunu 317
Hâkimin Kendi Kendini Sınırlandırmasının Aracı Olarak “Anayasaya Uygun
Yorum” 323
ANAYASA YARGISINDA “YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI” 327
ANAYASA YARGISINDA “YOKLUK KARARI” 327
ANAYASA YARGISI VE ANAYASA MAHKEMESİNİN İŞLEVLERİ 332
ANAYASA MAHKEMESİ’NİN KİMİ KARARLARI İÇİN “ASKIYA ALICI VETO” 333
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ANAYASA YARGISININ MEŞRULUĞU
GİRİŞ 341
ANAYASA YARGISININ MEŞRULUĞU SORUNU 342
Meşruluk 342
Anayasa Yargısının Hukuki Meşruluğu 343
Anayasa Yargısının Demokratik Meşruluğu 349
SONUÇ 377
KAYNAKÇA 378
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ANAYASA YARGISININ MEŞRULUĞUNA BİR İTİRAZ OLARAK “EGEMENLİK”
GİRİŞ 387
EGEMENLİK KAVRAMI 390
EGEMENLİK KAVRAMININ ÇAĞDAŞ ANLAMI 396
SONUÇ 412
KAYNAKÇA 414
BEŞİNCİ BÖLÜM ANAYASA YARGISININ SINIRLARI
GENEL OLARAK 421
Genel Olarak 425
Anayasa Yargısında Yorum Yöntemleri 434
Sözel Yorum 434
Sistematik Yorum 437
Tarihsel Yorum 440
Amaçsal Yorum 445
Anayasaya Uygun Yorum 448
Yorum ve Yorum Yöntemleri ile Anayasa Yargısının Sınırları İlişkisi 448
Yorumun Yorumcuya Sıkı Sıkıya Bağlılığı 450
Birden Fazla Rakip Siyaset Teorisi ve Yorum Yönteminin Bulunması 453
Değerlendirme 458
ANAYASA YARGISININ SINIRI: DEMOKRATİK HUKUK DEVLETİ İLKESİ 462
Hukuk Devleti İlkesi 463
Amerika Birleşik Devletleri’nde Hukuk Devleti İlkesinin Bir Yönü: Due Process
of Law 466
Anayasacılık ve Hukuk Devleti İlkesi 469
Kanun Devleti-Hukuk Devleti 470
Şekli Hukuk Devleti-Maddi Hukuk Devleti 471
Anayasa Yargısının Sınırları: Hukuk Devleti İlkesinin Gerekleri 474
İnsan Haklarının Tanınması, Sağlanması ve Korunması 475
İnsan Haklarının Korunmasının Aracı Olarak Bireysel Başvuru 478
Bütün Devlet Organlarının Hukukla Bağlı Olması 482
Yürütme Erkinin Hukukla Bağlı Olması 483
Yasama Erkinin Hukukla Bağlı Olması 485
Yargı Erkinin Hukukla Bağlı Olması 487
Askıya Alıcı Veto Yetkisi 489
Yargı Erkinin Bağımsızlığı 493
Venedik Komisyonu’nun Yargı Bağımsızlığına İlişkin Görüşleri 494
Hâkimler ve Savcılar Kurulu Başkanvekili Mehmet Yılmaz’ın Yargıya
İlişkin Tesbitleri 499
Tabiî Hâkim Güvencesi 505
Uluslararası Hukuka Bağlılık 507
Erkler Ayrılığının Sağlanmış Olması 511
Hukukun Genel İlkelerine Saygı 512
Demokrasi 518
Demokrasi ile Hukuk Devleti Arasındaki Gerilim 528
Uzlaşma: Demokratik Hukuk Devleti 531
Değerlendirme 534
ALTINCI BÖLÜM
ANAYASA YARGISININ SINIRLARININ
AŞILMASI: YARGISAL AKTİVİZM
ANAYASA YARGISININ SINIRLARININ AŞILMASI: YARGISAL AKTİVİZM 545
Genel Olarak Yargısal Aktivizm 546
Karşılaştırmalı Hukukta Yargısal Aktivizme Örnek Kararlar 552
TÜRKİYE ANAYASA MAHKEMESİ’NİN YARGISAL AKTİVİZME ÖRNEK 560
Anayasa Değişikliğine İlişkin Kanunların Denetimi 563
Yürürlüğün Durdurulması Kararları 600
Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararlarının Denetimi 629
367 Kararı 637
Anayasa Mahkemesi İçtihadından Döndü mü? 656
Laiklik İlkesinin Anlaşılış Biçimi 659
Kimi Siyasi Partilerin Laiklik Karşıtı Olduğu Gerekçesi ile Kapatılması 666
Anayasa Mahkemesi’nin “Adalet ve Kalkınma Partisi Kararı” 671
Anayasa Mahkemesi’nin Başörtüsü ile İlgili Yaklaşımı 679
Anayasa Mahkemesi’nin Katı-Militan-Monolitik Laiklik Anlayışını Terketmesi708 Anayasa Mahkemesi’nin “Pardösü Kararı” 710
Hak ve Özgürlüklerin Korun(ma)ması İşlevi 726
Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılmasında Kullanılan Ölçütler 726
Düşünce ve İfade Özgürlüğü 734
Sendikal Özgürlükler 737
Siyasi Parti Özgürlüğü 742
Venedik Komisyonu’nun Türkiye’deki Siyasi Parti Yasaklarına İlişkin
Görüşleri 748
Basın Özgürlüğü 755
Can DÜNDAR-Erdem GÜL Kararı 761
Twitter Kararı 809
İmzacı Öğretim Elemanları Kararı 819
İ. Kanun Hükmünde Kararnamelerle İlgili Yaklaşım 891
Ekonomi Siyasalarına Müdahaleci Yaklaşım 904
Seçim Barajı ile İlgili Yaklaşım 908
Diğer Karar Örnekleri 912Bütün Konularıyla Anayasa Yargısı Dersleri Filiz Kitabevi
Anayasa Yargısının Doğuşu: Anayasacılık ve Sınırlı Devlet İdeali 14
Düşünsel Arka Plan: Anayasacılık 15
Anayasacılığın Araçları 32
Erkler Ayrılığı İlkesi 33
Federal Yapılanma Biçimi 45
İnsan Hakları Düşüncesi 48
Anayasanın Üstünlüğü İlkesi 53
Hukuk Devleti İlkesi 60
Anayasacılık-Demokrasi Gerilimi ve Uzlaşma 61
ANAYASA YARGISININ GELİŞİMİ 68
Genel Olarak 68
Denetim Modelleri 69
Yaygın Denetim-Amerikan Sistemi 70
Merkezîleşmiş Denetim-Anayasa Mahkemesi Sistemi 73
Karma Sistem-Fransız Sistemi 74
Anayasa Mahkemeleri 77
ANAYASA YARGISININ ANLAMI 83
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE ANAYASA YARGISI DÜZENİ
GENEL OLARAK 93
TÜRKİYE ANAYASA MAHKEMESİ 100
Anayasa Mahkemesi’nin Oluşumu ve Üyeler 101
6216 Sayılı Kanun Döneminde 101
2949 Sayılı Kanun Döneminde 105
44 Sayılı Kanun Döneminde 107
Anayasa Mahkemesi’nin Örgütlenmesi 110
Başkanlık 110
Genel Sekreterlik 111
Genel Kurul 111
Bölümler 111
Komisyonlar 113
Araştırma ve İçtihat Birimi 114
Diğer Hizmet Birimleri 114
Görev ve Yetkileri 115
Anayasa Mahkemesi Başkanı’nın Görev ve Yetkileri 115
Anayasa Mahkemesi Başkanvekillerinin Görev ve Yetkileri 117
Genel Sekreter’in Görev ve Yetkileri 118
Genel Kurul’un Görev ve Yetkileri 118
Bölümlerin Görev ve Yetkileri 120
Komisyonların Görev ve Yetkileri 120
Komisyonlar Raportörlüğü’nün Görev ve Yetkileri 120
Araştırma ve İçtihat Birimi’nin Görev ve Yetkileri 121
TÜRK NORMLAR DÜZENİNDEKİ NORMLARIN “NORMLAR HİYERARŞİSİ”NDEKİ SIRALANIŞI 122
ANAYASALLIK DENETİMİNE TÂBİ NORM VE KARARLAR 125
Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yargısal Denetimi 126
Anayasanın Geçici Maddesindeki Denetim Yasağının İlgası 134
ANAYASALLIK DENETİMİNE TÂBİ OLMAYAN NORM VE KARARLAR 136
İnkılap Kanunları 136
Milletlerarası Andlaşmalar 137
Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararları 137
Milletvekilliğinin Düşmesine İlişkin Özel Durumlar 139
Anayasa Değişikliğine İlişkin Kanunların Esastan Denetim Yasağı 142
Olağanüstü Hal ve Sıkıyönetim Kanun Hükmünde Kararnameleri 143
Olağanüstü Hallerde ve Savaş Hallerinde Çıkarılan Cumhurbaşkanlığı
Kararnameleri 148
Cumhurbaşkanının Tek Başına Yaptığı İşlemler 148
ANAYASALLIK DENETİMİNİN KAPSAMI 150
Şekil Bakımından Denetim 150
Esas Bakımından Denetim 154
ANAYASALLIK DENETİMİNİN BİÇİMLERİ VE ÖZELLİKLERİ 158
Soyut Norm Denetimi-İptal Davası 158
Somut Norm Denetimi-Anayasaya Aykırılık İtirazı 161
On yıllık Başvuru Yasağı 168
Soyut ve Somut Norm Denetiminde Ortak Hükümler 177
1961 Anayasası’nda “Yaygın Denetim” Mi? 178
Bireylerin Doğrudan Başvurusu, Bireysel Başvuru ya da Anayasa Şikâyeti 179
Bireysel Başvuru ile İlgili Venedik Komisyonu’nun Görüşleri 182
Bireysel Başvurunun Konusu Olabilecek Temel Haklar 188
Bireysel Başvuruda Bulunabilecek Kişiler 193
Bireysel Başvurunun Yapılması 197
Bireysel Başvuru Harcı 199
Adlî Yardım 200
6 Kasım 2018 Tarihli İçtüzük Değişikliğine Göre Bireysel Başvuru Formu 200
Bireysel Başvuru Formu Kılavuzu 214
Bireysel Başvuruda Süre 236
Adli Tatil Döneminde Bireysel Başvuru ve Eksikliklerin Tamamlanması Süresi237
Bireysel Başvuru Hakkının Açıkça Kötüye Kullanılması 238
Bireysel Başvurunun Kapsamı 244
Bireysel Başvuru Sonunda Düşme Kararı Verilmesi 246
Pilot Karar 251
İdari Ret Kararlarına Karşı Yapılacak İtirazlarda İzlenecek Usul 253
Bireysel Başvuru ile Birlikte Anayasaya Aykırılık İtirazında Bulunulabilir mi? 254
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun’daki Düzenlemeler 257
6 Kasım 2018 Tarihli Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü Değişikliği 260
Bireysel Başvuruyla İlgili Diğer Konular 272
SİYASİ PARTİLERLE İLGİLİ DENETİM 276
Siyasi Partilerin Mali Denetimi ve Siyasi Partilerle İlgili İhtar İşlemleri 277
Siyasi Partilerin Kapatılması 293
YÜCE DİVAN İŞLEVİ 297
Anayasa Mahkemesi Başkan ve Üyelerinin Yüce Divan Yargılaması 298
Anayasa Mahkemesi Başkan ve Üyeleri Dışındakilerin Yüce Divan Yargılaması 300
ANAYASALLIK DENETİMİNİN ETKİ VE SONUÇLARI 303
Anayasaya Uygun Yorum 304
Karşılaştırmalı Hukukta Anayasaya Uygun Yorum 307
Türkiye Anayasa Mahkemesi’nin 9 Nisan 1991 Tarihli Kararı 310
Yorumlu Ret Kararlarının Gerekçelerinin Bağlayıcılığı Sorunu 317
Hâkimin Kendi Kendini Sınırlandırmasının Aracı Olarak “Anayasaya Uygun
Yorum” 323
ANAYASA YARGISINDA “YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI” 327
ANAYASA YARGISINDA “YOKLUK KARARI” 327
ANAYASA YARGISI VE ANAYASA MAHKEMESİNİN İŞLEVLERİ 332
ANAYASA MAHKEMESİ’NİN KİMİ KARARLARI İÇİN “ASKIYA ALICI VETO” 333
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ANAYASA YARGISININ MEŞRULUĞU
GİRİŞ 341
ANAYASA YARGISININ MEŞRULUĞU SORUNU 342
Meşruluk 342
Anayasa Yargısının Hukuki Meşruluğu 343
Anayasa Yargısının Demokratik Meşruluğu 349
SONUÇ 377
KAYNAKÇA 378
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ANAYASA YARGISININ MEŞRULUĞUNA BİR İTİRAZ OLARAK “EGEMENLİK”
GİRİŞ 387
EGEMENLİK KAVRAMI 390
EGEMENLİK KAVRAMININ ÇAĞDAŞ ANLAMI 396
SONUÇ 412
KAYNAKÇA 414
BEŞİNCİ BÖLÜM ANAYASA YARGISININ SINIRLARI
GENEL OLARAK 421
Genel Olarak 425
Anayasa Yargısında Yorum Yöntemleri 434
Sözel Yorum 434
Sistematik Yorum 437
Tarihsel Yorum 440
Amaçsal Yorum 445
Anayasaya Uygun Yorum 448
Yorum ve Yorum Yöntemleri ile Anayasa Yargısının Sınırları İlişkisi 448
Yorumun Yorumcuya Sıkı Sıkıya Bağlılığı 450
Birden Fazla Rakip Siyaset Teorisi ve Yorum Yönteminin Bulunması 453
Değerlendirme 458
ANAYASA YARGISININ SINIRI: DEMOKRATİK HUKUK DEVLETİ İLKESİ 462
Hukuk Devleti İlkesi 463
Amerika Birleşik Devletleri’nde Hukuk Devleti İlkesinin Bir Yönü: Due Process
of Law 466
Anayasacılık ve Hukuk Devleti İlkesi 469
Kanun Devleti-Hukuk Devleti 470
Şekli Hukuk Devleti-Maddi Hukuk Devleti 471
Anayasa Yargısının Sınırları: Hukuk Devleti İlkesinin Gerekleri 474
İnsan Haklarının Tanınması, Sağlanması ve Korunması 475
İnsan Haklarının Korunmasının Aracı Olarak Bireysel Başvuru 478
Bütün Devlet Organlarının Hukukla Bağlı Olması 482
Yürütme Erkinin Hukukla Bağlı Olması 483
Yasama Erkinin Hukukla Bağlı Olması 485
Yargı Erkinin Hukukla Bağlı Olması 487
Askıya Alıcı Veto Yetkisi 489
Yargı Erkinin Bağımsızlığı 493
Venedik Komisyonu’nun Yargı Bağımsızlığına İlişkin Görüşleri 494
Hâkimler ve Savcılar Kurulu Başkanvekili Mehmet Yılmaz’ın Yargıya
İlişkin Tesbitleri 499
Tabiî Hâkim Güvencesi 505
Uluslararası Hukuka Bağlılık 507
Erkler Ayrılığının Sağlanmış Olması 511
Hukukun Genel İlkelerine Saygı 512
Demokrasi 518
Demokrasi ile Hukuk Devleti Arasındaki Gerilim 528
Uzlaşma: Demokratik Hukuk Devleti 531
Değerlendirme 534
ALTINCI BÖLÜM
ANAYASA YARGISININ SINIRLARININ
AŞILMASI: YARGISAL AKTİVİZM
ANAYASA YARGISININ SINIRLARININ AŞILMASI: YARGISAL AKTİVİZM 545
Genel Olarak Yargısal Aktivizm 546
Karşılaştırmalı Hukukta Yargısal Aktivizme Örnek Kararlar 552
TÜRKİYE ANAYASA MAHKEMESİ’NİN YARGISAL AKTİVİZME ÖRNEK 560
Anayasa Değişikliğine İlişkin Kanunların Denetimi 563
Yürürlüğün Durdurulması Kararları 600
Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararlarının Denetimi 629
367 Kararı 637
Anayasa Mahkemesi İçtihadından Döndü mü? 656
Laiklik İlkesinin Anlaşılış Biçimi 659
Kimi Siyasi Partilerin Laiklik Karşıtı Olduğu Gerekçesi ile Kapatılması 666
Anayasa Mahkemesi’nin “Adalet ve Kalkınma Partisi Kararı” 671
Anayasa Mahkemesi’nin Başörtüsü ile İlgili Yaklaşımı 679
Anayasa Mahkemesi’nin Katı-Militan-Monolitik Laiklik Anlayışını Terketmesi708 Anayasa Mahkemesi’nin “Pardösü Kararı” 710
Hak ve Özgürlüklerin Korun(ma)ması İşlevi 726
Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılmasında Kullanılan Ölçütler 726
Düşünce ve İfade Özgürlüğü 734
Sendikal Özgürlükler 737
Siyasi Parti Özgürlüğü 742
Venedik Komisyonu’nun Türkiye’deki Siyasi Parti Yasaklarına İlişkin
Görüşleri 748
Basın Özgürlüğü 755
Can DÜNDAR-Erdem GÜL Kararı 761
Twitter Kararı 809
İmzacı Öğretim Elemanları Kararı 819
İ. Kanun Hükmünde Kararnamelerle İlgili Yaklaşım 891
Ekonomi Siyasalarına Müdahaleci Yaklaşım 904
Seçim Barajı ile İlgili Yaklaşım 908
Diğer Karar Örnekleri 912
