En geç 12 Mart Çarşamba gününe kadar |
“Merhum pederim benim Tevârîh-i Âl-i Osman merakımdan gayet memnun idi. Ara sıra ordan burdan sorular sorar, malumatımı yoklardı. Rahmetli bir gün yine böyle bir yoklamada: “Tevârîh-i Âl-i Osman’a artık epey vukufun var, biliyorum.” dedi. “Peki, söyler misin, sence Devlet-i Âliyye’nin inhitatının mebdei ve sebebi nedir?” Kendimden gayet emin: “Mebdei Karlofça Muahedesi’dir, efendi baba.” dedim. “Hep öyle söylenir,” deyip güldü. “Peki ya sebebi?” Başladım saymaya: “Birincisi, devlet idaresi bozuldu, efendi baba! Memlekette rüşvet, irtikâp, iltimas aldı yürüdü. Mevkii makam para ile alınır satılır hale geldi. Bu sebeple devlet idaresine ehil kimseler gelmez oldu. İkincisi, padişahlarımız zevk u safâya dalıp devlet işleriyle alakadar olmaz oldular. Ordularının başında sefere çıkmadılar. Üçüncüsü, askerimiz bozuldu; nizamı intizamı kalmadı. Yeniçeri esameleri para ile alınır satılır hale geldi. Parayı verip esame alan talim terbiye görmeden yeniçeri oldu. Dördüncüsü, o arada küffar fenni silahlar icad etti. Biz dolma tüfekle muharebe ederken onlar yivli tüfek kullanmaya başladı. Bizim askerimizin dolma tüfeği yağmurda çamurda patlamazken, onların yivli tüfekleri cayır cayır kurşun sıktı. Beşincisi, memlekette adaletsizlik arttıkça arttı. Adalet mülkün temeli olmaktan çıktı...”Ben daha sayıyordum ki: “Bu kadar yeter!” diye sözümü kesti rahmetli: “Saydıklarının hepsinde hakikat payı var elbette. Lakin ben o kanaatte değilim. Devlet-i Âliyye’nin inhitatının mebdei Karlofça Muahedesi’nden çok çok evveldir. Sebebine gelince... Bunun, senin saydıkların dâhil pek çok sebebi vardır ama esas sebebi başkadır...”Hatıratının başında bunları anlatıp o gün babasının ne demek istediğini anlayamadığını yazan kahramanımız Hayrullah Nami Efendi’nin ayakları, Hazine-i Amire’de vazifeye başladıktan bir müddet sonra suya eriyor, babasına hak verip hatıratında Devlet-i Âliyye’nin o yıllardaki hazin hikâyesini bizlere bütün çıplaklığıyla anlatıyor. Öyle anlatıyor ki, insan, Hayrullah Nami Efendi’nin anlattıklarını okurken zaman zaman o günlerde yaşananların bugünlerde, bugünlerde yaşananların o günlerde yaşandığı sanısına kapılıyor, şaşkına dönüyor. Bugünü iyi anlayıp, geleceğimizi sağlam temellere oturtabilmek için geçmişi iyi bilmeye ihtiyacımız var. Hayrullah Nami Efendi’nin bu kitapta anlattıkları bu bakımdan herkes için büyük bir fırsattır.
1 |
![]() |
Huzursuzluk Zülfü Livaneli İnkılap Kitabevi |
230.00 TL
172.50 TL
| 13064 adet Satıldı |
2 |
![]() |
Uçurtma Avcısı Midi Boy Khaled Hosseini Everest Yayınları |
195.00 TL
152.00 TL
| 10502 adet Satıldı |
3 |
![]() |
Altıncı Koğuş İş Bankası Kültür Yayınları |
50.00 TL
30.00 TL
| 10385 adet Satıldı |
4 |
![]() |
Kürk Mantolu Madonna Sabahattin Ali Filozof Yayınları |
22.00 TL
9.90 TL
| 9468 adet Satıldı |
5 |
![]() |
Karantina Beyza Alkoç İkinci Perde İndigo Kitap |
289.00 TL
173.40 TL
| 6078 adet Satıldı |
6 |
![]() |
Devran Selahattin Demirtaş İletişim Yayınları |
195.00 TL
156.00 TL
| 5772 adet Satıldı |
7 |
![]() |
Geçmişe Yolculuk İş Bankası Kültür Yayınları |
36.00 TL
21.60 TL
| 5554 adet Satıldı |
8 |
![]() |
Sıfır Kilometre Beyza Alkoç İndigo Kitap |
289.00 TL
173.40 TL
| 5361 adet Satıldı |
9 |
![]() |
Karantina Dördüncü Perde Beyza Alkoç İndigo Kitap |
289.00 TL
173.40 TL
| 5082 adet Satıldı |
10 |
![]() |
Yeraltından Notlar Fyodor Dostoyevski Can Yayınları |
115.00 TL
74.75 TL
| 4878 adet Satıldı |