Türkiye İsrail Erguvan Yayınevi

Türkiye İsrail Erguvan Yayınevi

"Kavissiz dümdüz bir yolda ilerleyebilecek hiçbir yeni ve cüretkar fikir yoktur."
Bir İsrailli yetkilinin Türkiye-İsrail ilişkilerini tanımlamak için kullandığı yukarıdaki cümle Türkiye ve İsrail arasındaki ilişkilerin nasıl bir yapıya sahip olduğuna dönük iyi bir özettir. Ortadoğu'nun en çok merak edilen ve üstünde birçok spekülasyon yapılan bölge içi ilişkisi olan Türkiye İsrail ilişkileri cüretkar olduğu kadar utangaçtı.
Cüretkardı çünkü büyük güçlerin çizmek istedikleri, bölgesel aktörlerin arzu ettikleri resme uymamaktaydı, utangaçtı çünkü iki ülke sahip oldukları derinlikli ilişkiye rağmen doksanlı yılların ortasına kadar bunu üçüncül aktörler ve kamuoyu ile paylaşmamışlardı.

Bu nedenle iki tarafın aktörlerinin ilişkiyi inşa ederken dikkat etmeleri gereken birçok faktör bulunmakta idi. Bu faktörlerin her biri iki ülke ilişkisinin ikircikli yapısına katkıda bulunmuştur. İşte bu ikircikli yapı, süreç içinde pekişerek iki ülke arasındaki ilişkilerin ayrılmaz bir parçası olacaktır. İsrail'in Ortadoğu konusundaki uzman isimlerinden Tel-Aviv üniversitesi profesörü Ofra Bengio'nun kitabı söz konusu dinamikleri derinlikli ve ilk elden bilgilerle su yüzüne çıkartıyor.

Kitaptan Türkiye-İsrail ilişkilerinin sanıldığı gibi 1990'lı yılların bir eseri olmadığı ve çok daha derin bir ilişkiler bütününü 1950'li ve 1960'lı yıllarda içerdiği anlaşılmaktadır. Bu kitap buzdağının görünen kısmının değil altta kalan kısmının fotoğrafını çok net olarak çekiyor. 1950'li yıllarda bir sevda masalı olarak başlayan ama bir o kadar çabukta sona eren iki ülke arasındaki ilişkileri, İsrail arşivlerinden ilk kez edinilen belgeler ve dönemin İsrail'li tanıklarının (kimi isimlerinin gizli tutulmasını istemiştir –kimi ise yazarla yaptıkları görüşmeler sonrasında yaşlarından dolayı hayata gözlerini yummuştur) gözüyle iki ülke arasında oluşturulan hayalet ittifakı gözler önüne sermektedir.