Sultan 3. Selim i Konu Alan Oyunlar Ürün Yayınları

Sultan 3. Selim'in saltanat yılları, Osmanlı Devleti'nin, ekonomik ve siyasi bunalımlarla ufkunun iyice karardığı çok sıkıntılı bir dönemine (1789-1807) rastlar. Yeni bir yüzyılın bu dönemecinde, Osmanlı siyasi hayatındaki bozgunlara rağmen, sanat altın çağını yaşamaktadır. Maddi modernleşme, manevî ve estetik Batılılaşmaya da önderlik etmiş; Osmanlı edebî ve mimarî geleneği, Avrupalı sanatlara duyulan ilgi ile dengelenerek eşsiz güzellikte eserler ortaya çıkarmıştır. Diğer alanlarda olduğu gibi, besteleri ve şiirleriyle sanat alanında yaşanan bu dönüşümün de baş mimarlarından olan 3. Selim'i, bu sebeple Tanzimat'ın asıl yaratıcısı olarak tanımlamak yanlış olmaz. Fakat tarih tekerrür eder; Şeyh Galib'in, 'ruh-nev' ve 'taze-can' olarak nitelediği Selim, Osmanlı'ya yeni bir hayat vermeye hazırlanırken, çıkarları gereği eski düzenin değişmesini istemeyen yeniçeriler ve ulema sınıfının işbirliği ile hazırlanan bir ihtilâl sonucu şehit edilir. Tanpınar'ın deyimiyle, onun diktiği yenilik ağacı ancak kanıyla sulandıktan sonra tutunabilir ve çiçek açabilir. 3. Selim'in bu trajik hayatı, geçmişten günümüze, her devirde farklı bir perspektifle işlenerek, bazı tiyatro eserlerine de konu olmuştur. Büyük yenilikler peşinde koşan girişimci bir ruh için, esneklik ve yumuşak başlılık gibi kişilik özellikleri, dış güçlerden daha büyük bir engeldir. 3. Selim'le ilgili en güzel oyunu yazan Murad Efendi'nin de dediği gibi, "insan yanlışlarından olduğu kadar onurundan da zarar görür. Dünya, bilgelere değil beceriklilere, güçlü olanlara değil, gücünü en iyi şekilde kullanmayı bilenlere aittir."