Gerçek ile Kurmaca Arasında Torosyan`ın Acayip Hikayesi Doğan Kitap

Gerçek ile Kurmaca Arasında Torosyan`ın Acayip Hikayesi Doğan Kitap

Türk Basınında Süren Büyük Tartışma: Torosyan’ın “Hatırat”ı Gerçek mi, Kurmaca mı?

Türkiye kamuoyu 2010 yılında, I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı ordusunda subay olan Ermeni bir yüzbaşının, 1947’de yayımlanan “hatırat”ından haberdar oldu. I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale’de büyük kahramanlıklar gösterdiği anlaşılan Yüzbaşı Torosyan’ın varlığı bu kadar yıl boyunca nasıl gizli kalmıştı?

Sarkis Torosyan anılarında anlattığı üzere Everek doğumlu bir Ermeni’ydi. Edirne’de askeri idadiye, sonra Erkân-ı Harbiye Mektebi’ne girmiş, Osmanlı ordusunda subay olmuştu. Önce Çanakkale, sonra Filistin’de savaşmış; savaşın sona erdiği 1918 yılında taraf değiştirip Araplarla birlikte Türklere karşı mücadele etmişti. Adana civarındaki çetecilik günlerinden sonra Ermeni davasının kaybedildiğini görüp 1920’de ABD’ye göç etmişti.

Torosyan’ın hatıratının 2012 Ağustos’unda Türkçeye çevrilip yayımlanmasının ardından bugün hâlâ basında sürmekte olan bir tartışma başladı. Torosyan’ın savaşa dair anılarıyla, verdiği bilgilerin, bilinen tarihsel gerçeklerle uyuşmadığı görüldü. Hakan Erdem de bunun üzerine “anı-roman” niteliği gösteren bu metni hangi niteliğini öne çıkararak okumak gerektiğini sorguladı. Torosyan’ın metninde tarih bilgisiyle sınanabilen somut verileri inceledi ve metnin sürekli sorun ürettiği sonucuna ulaştı.

Tarih-Lenk kitabının da yazarı ünlü tarihçi ve akademisyen Hakan Erdem bu anıların niteliğini sorgulamanın yanı sıra, gerçekte Sarkis Torosyan’ın kim olduğunu araştırıp çok ilginç bilgilere ulaştı. Sonuç olarak ortaya heyecanla okunan, değerli bir araştırma çıktı.